«باروخ اسپینوزاء» و مسأله ثنویت

author

  • حسین کلباسی اشتری .
Abstract:

باروخ اسپینوزا (1677-1632)، فیلسوف هلندی و پرآوازه قرن هفدهم اروپا، از زمره متفکران بزرگی است که هم به سبب نحله و نظام فلسفی خاص و هم به علت سلوک اخلاقی و عملیش مورد توجه فراوان قرار داشته ودارد. پدر و مارد او از مهاجرین یهودی پرتغال بوده اند و او نیز قاعدتاً پیروان این مذهب به شمار می آمده و لکن به سبب انتقاداتی که به کنسیۀ یهودیان و برخی از اعتقادات آنان داشته، از مجمع یهودیان آن کشور طرد و از آن پس، اسپینوزا زندگی منزوی و توأم با مشقت خود را آغاز می کند. خسیسه اصلی نظام فلسفی او، گرایش به وحدت و حتی اندیشه وحدت وجودی است به گونه ای به تمامی کثرات و به خصوص ثنویت های متداول در سنت دکارتی و غیره آن را به وحدتی بنیادین تحویل می نماید. از جمله ثنویت های مهم و غیر قابل تحویل در نظام دکارتی، ثنویت نفس و بدن است. در این نوشتار تلاش شده است که با توجه به زمینه های تاریخی موضوع و مروری کاملاً گذرا به پیشینۀ مسئله نفس و بدن، ره یافت اسپینوزا را در این خصوص مورد ملاحظه قرار دهیم: اگرچنان چه در تعریف فلسفه گفته شود که: فلسفه عبارتست از تلاش و کوشش عقلانی برای پاسخ دادن به اساسی ترین و بنیاد ترین سؤالات بشر، آنگاه می توان پرسید که اسن سؤالات چگونه و چیستند؟ فیلسوفان عمدتاً با این گروه اط مسائل سروکار دارند: الف- چگونگی معرفت ما نسبت به عالم خارج و نوع توجیهاتی که در ارتباط با حصول معرفت امکان پذیر است.     ب- ارتباط بین نفس و بدن (روح و جسم) همراه با تبعات ناشی از دعاوی فیلسوفان و متفکران در این زمینه.       ج- وجود خداوند و مسایلی که فرا روی اعتقادات کلامی و دینی قرار دارد.   د- ملاک ها و معیارهای حقیقت و خطا (یا درست و غلط) و نیز معیارهای مربوط به خیر و شر، و مسایلی دیگر از این دست 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ثنویت در الاهیات افلاطونی

 الاهیات افلاطونی به مثابه بخشی از نظام فکری او تابع مؤلفه‌هایی است که کل پیکره اندیشه‌های او را تحت تأثیر قرار داده است. وی، همان‌گونه که در حوزه هستی‌شناسی و متافیزیک، با توجه به میراث هراکلیتی و پارمنیدسی خود، دو ساحت عقلی و حسی را مطرح می‌کند، در حوزه الاهیات نیز از یک سو قلمرو متعالی را مطرح می‌کند که در آن می‌توان ویژگی‌هایی نظیر ثبات، و حتی گونه‌ای مشابهت با صفات نظام‌های الاهیاتی ادیان،...

full text

ثنویت در الاهیات افلاطونی

الاهیات افلاطونی به مثابه بخشی از نظام فکری او تابع مؤلفه هایی است که کل پیکره اندیشه های او را تحت تأثیر قرار داده است. وی، همان گونه که در حوزه هستی شناسی و متافیزیک، با توجه به میراث هراکلیتی و پارمنیدسی خود، دو ساحت عقلی و حسی را مطرح می کند، در حوزه الاهیات نیز از یک سو قلمرو متعالی را مطرح می کند که در آن می توان ویژگی هایی نظیر ثبات، و حتی گونه ای مشابهت با صفات نظام های الاهیاتی ادیان، ...

full text

ثنویت و تثلیث در عصر ظهور اسلام

انسان، این موجود مختار رازآلود، در میان انبوهی از موجودات و اتفاقات جبری جریان طبیعت، به سبب اراده و اختیار خدادادی اش، ماجرایی بس طولانی و پر فراز و نشیب را در طول تاریخ پرستش طی نموده و کوشیده به طرق مختلف نیاز و میل فطری پرستش را در خود پاسخ گوید. در ابتدا با مشاهده اتفاقات طبیعی، هرکدام را نشانه ای از وجود نیرو یا نیروهایی مافوق طبیعی پنداشته، سر تعظیم و تسلیم در برابر آنها فرو می آورد. ا...

15 صفحه اول

توحید یا ثنویت؟ بررسی شبهات مطرح‌شده در کتاب گزارش گمان‌شکن

گزارش گمان‌شکن از آثار الاهیاتی زردشتی است که مؤلف آن، مردان فرخ، پسر اورمزد داد، ضمن بیان اصول دین زردشتی شبهاتی را درباره باورهای اسلامی، یهودی، مسیحی و مانوی مطرح می‌کند. مهم‌ترین مسئله، از نظرگاه مردان فرخ، مسئلۀ یکی‌پنداشتن منشأ خیر و شر است که پیوند نزدیکی با مبحث توحید دارد. از این‌رو مؤلف فقراتی را از منابع ادیان ابراهیمی در این باره نقل و نقد می‌کند. در واقع، نویسندۀ گزارش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 9.10

pages  15- 47

publication date 2000-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023