ایران – عربستان؛ طرح الگوی تنش زدایی با محوریت مناقشات منطقه ای

ایران و عربستان در طول تاریخ دو رقیب منطقه‌ای یکدیگر محسوب می‌شوند. بااین‌حال، از زمان حوادث بهار عربی و به‌خصوص اتفاقات مربوط به سوریه، بحرین و یمن، از یک‌سو، و عقد توافق برجام میان ایران و گروه 1+5 از سوی دیگر، این رقابت جنبۀ خصومت پیدا کرده و به قطع روابط دیپلماتیک میان دو کشور نیز انجامیده است. نویسندگان این پژوهش دلیل اصلی تقابل میان دو کشور را مسائل عینی و ناشی از عوامل ژئوپلیتیک و منافع منطقه‌ای دانسته و عوامل غیرمادی همچون هویت و ایدئولوژی را تنها تشدیدکنندۀ این تقابل ذکر کرده‌اند. به این‌ترتیب، مهم‌ترین عامل در کاهش تنش میان ایران و عربستان را تفاهم دربارۀ منافع منطقه‌ای و ژئوپلیتیک برمی‌شمارد. مذاکره میان دو کشور برای به رسمیت شناختن حوزۀ نفوذ یکدیگر در منطقۀ می‌تواند گام نخست برای تنش‌زدایی باشد. به این منظور، نویسندگان پیشنهاد می‌کنند ایران با اولویت بخشیدن به حل برخی بحران‌ها (همچون سوریه و عراق) و عربستان با اولویت بخشیدن به حل بحران بحرین و یمن، نفوذ یکدیگر در این کشورها را به رسمیت بشناسند و به حل‌وفصل مناقشات مذکور بپردازند. میانجیگری عمان میان دو کشور می‌تواند زمینه‌ساز آغاز مذاکرات مربوط باشد.