اولین گزارش از گروه بیماری‌زایی ۳ و۴ Leptosphaeria maculans عامل شانکر ساقه کلزا از شمال ایران

کلزا به عنوان یکی از مهمترین محصولات تولید روغن در سراسر دنیا بوده است و بیماری ساق سیاه با عامل بیمارگر Leptosphaeria maculans ازبیماری‌های مهم آن در ایران است. از بین گروه‌های بیماری‌زایی، گروه بیماری‌زایی1 PG- برای عامل بیمارگر L. biglobosa و PG-2و PG-T برای L. maculans از شمال ایران گزارش شده است (Fernando et al. 2007, Mirabadi et al. 2010). نمونه‌های آلوده کلزا از قسمت‌های گوناگون گیاه با علایم تغییر شکل، رنگ پریدگی و حضور پکنیدیوم در سال ۹۵-۱۳۹۲ از مزارع شمال ایران جمع‌آوری شدند. صد و دو جدایه بدست آمده از بافت‌های آلوده ابتدا بر اساس مورفولوژی جدایه‌هاو تشگیل رنگدانه (Boerema et al. 2004) و سپس بر اساس مولکولی با استفاده از واکنش زنجیره‌ایی پلیمراز با جفت آغازگراختصاصی به عنوانL. maculans شناسایی شدند (Liu et al. 2006 ). پیکنیدهای قارچ عامل بیماری سیاه رنگ، با سلول پایه متورم، قسمت هایی از پیکنیدیوم همراه با قطرات صورتی کم رنگ در انتهای منفذ برآمده دیده شدند. سلولهای آسک قلوه ای شکل و کشیده باریک دارای هشت اسپور بودند. علاوه بر آن همه جدایه‌ها در گروه عامل بیمارگر پر آزار با استفاده از جفت آغازگر اختصاصی تعیین بیماری‌زایی، شدند. بیماریزایی جدایه‌های قارچ عامل بیماری با تعیین غلظت سوسپانسیون سلولی کنیدی (2×107 )در هر میلی لیتر و سپس محلول پاشی اسپورها در مرحله برگچه های اولیه روی ارقام افتراقی وستار، کوینتا و گلاسیر انجام شد. همه گیاهان تلقیح شده در شرایط اتاقک رشد با دمای Cº22 و رطوبت نسبی 80% با فاصله زمانی 16 ساعت روشنایی و تاریکی نگهداری شدند. گروه بیماری‌زایی ۳۲ جدایه بر روی سه رقم افتراقی گلاسیر، کوینتا و وستار از نظر حضور لکه‌های نکروزه یا هاله کلروتیک و تشکیل پیکنید مطابق روش کن و فرناندو (Chen and Fernando 2006) مشخص شدند (شکل 1). شانزده جدایه در گروه بیماری‌زایی PG-4 قرارگرفتند و توسط توانایی آنها در تولید اسپور و واکنش حساسیت روی سه رقم افتراقی مشخص شدند. سه جدایه‌PG-3 روی ارقام وستار و گلاسیر اسپور می‌دهند و ایجاد زخم‌های قهوه‌ایی و بدون اسپور روی رقم کوینتا می‌کنند. نتایج نشان داده است، که از بررسی تغییرجمعیت قارچ بیمارگر در توسعه روش موفقیت آمیز در مدیریت بیماری می‌توان استفاده نمود