اهداف، ارکان و الزامات برنامه‌ریزی گردشگری روستایی با تأکید بر بوم-گردشگری (نمونه مطالعاتی : روستای شیاده، شهرستان بابل)

روستاها سکونتگاه­های ویژه­ای هستند که از نظم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی خاصی پیروی می­کنند اما امروزه بسیاری از آن‌ها دستخوش مسائلی چون تخریب بافت­های کهن و با ارزش، کاهش کیفیت زندگی، مخدوش شدن هویت فرهنگی ساکنین و تشدید تخلیه بافت­های روستایی شده­اند. همچنین روستاها با وجود داشتن منابع طبیعی پایه کشاورزی با مسائلی چون فقر، بیکاری، پایین بودن نرخ بهره­وری در بخش کشاورزی و تولیدات روستایی‌ و تخریب منابع طبیعی روبرو هستند که این مسائل توسعه روستا و ایجاد اشتغال پایدار را تا حدی ناممکن ساخته و لزوم توجه به گزینه­های اقتصادی دیگر مانند گردشگری را مطرح می­سازد. روستای شیاده درجنوب شهرستان بابل به‌دلیل دوری از نقاط شهری و متراکم، توسعه کمتری یافته، رونق اقتصادی پایینی دارد‌ و دچار فرسودگی نسبی کالبدی و اجتماعی می­باشد. این درحالی است که این روستا در محیطی کاملاً طبیعی و بکر و در میان جنگل­های انبوه واقع شده است و ساخت سدی خاکی در کنار آن باعث ایجاد یک دریاچه و مناظر بسیار زیبا در این منطقه شده است. همچنین این روستا دارای چندین بنای ارزشمند از جمله 4 سقاتالار می‌باشد و این جاذبه­ها می­توانند امکان ایجاد توسعه همه جانبه پایدار را از طریق برنامه‌ریزی بوم-گردشگری در این روستا فراهم آورند. این پژوهش ابتدا به شناخت ماهیت روستا و توسعه روستایی پایدار از یک سو‌ و شناخت مقوله گردشگری، گردشگری روستایی‌ و گردشگری پایدار از سوی دیگر می­پردازد‌ و نیازها و الزامات آن‌را بر مبنای ابعاد و الگوهای مترتب بر آن مورد بررسی قرار می‌دهد. شیوه‌های مورد استفاده در این تحقیق به‌صورت تحلیل محتوا در بخش اول و مطالعه موردی در بخش دوم‌ می‌باشد که خود شامل توصیف خصوصیات روستای شیاده، تحلیل SWOT از آن‌ و ارائه پیشنهادهای بر مبنای هدف مطالعه که برنامه‌ریزی بوم-گردشگری است‌‌. به این ترتیب بر‌اساس ارکان و اجزای برنامه گردشگری روستایی و نوع برنامه مورد نیاز بر حسب الگوهای گردشگری امکان‌پذیر در محدوده، در انتها «مجموعه ضوابط حفاظت، ارتقا و نظارت بر توسعه دهکده بوم-گردشگری شیاده»، و «طرح منطقه بوم-گردشگری شیاده» به‌صورت سازماندهی محورها، نقاط‌ و پهنه­ها با توجه خاص بر جاذبه­ها و ارتباط آن‌ها با فضاهای اقامتی ارائه می‌شود.