انواع تناوب‌های دوسویه در فارسی

Authors

  • امید طبیب زاده استاد زبان‏شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
  • مریم قیاسوند دانشجوی دکتری زبان‏شناسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
Abstract:

هر تناوب به‏عنوان جفت جملاتی با ساختارهای کمابیش متفاوت تعریف می‏شود که معنی یکسانی دارند. محدودیت‌هایی که تناوب‌ها بر افعال اعمال می‌کنند به ویژگی‌های معنایی افعال حساس‏اند. ازاین‌رو، تناوب‌ها را می‌توان به‏عنوان معیاری برای طبقه‌بندی افعال به روشی مؤثر به‏کار گرفت. لوین با معرفی 79 تناوب موضوعی و بررسی آن‏ها بر 3024 فعل انگلیسی، افعال انگلیسی را به 49 طبقة معنایی گسترده و 192 ریزطبقه دسته‌بندی کرد. به اعتقاد لوین، افعالی که طبق رفتار مشترک‏شان در تناوب‌ها در یک طبقه قرار می‌‌گیرند، مؤلفه‌‌های معنایی مشترکی دارند. این مقاله به بررسی یکی از انواع تناوب‌های معرفی‏شده توسط لوین با عنوان تناوب‌های دوسویه پرداخته است که خود شامل چندین نوع تناوب می‌شود. یکی از این تناوب‌ها با عنوان «تناوب مفعول دوسویۀ قابل‌درک» در دسته‌بندی لوین در زمرة تناوب‌های گذرایی معرفی شده است. تناوب‌های گذرایی شامل تناوب‌هایی می‌شود که گذرایی فعل در دو ساخت تناوبی تغییر می‌کند. انواع دیگر تناوب‌های دوسویه که لوین معرفی کرده است، تناوب‌هایی‏اند که بدون تغییر در گذرایی فعل رخ می‌دهند. این تناوب‌ها عبارتند از «تناوب دوسویۀ ساده»، «تناوب دوسویۀ باهم» و «تناوب دوسویۀ ازهم». با بررسی تناوب‌های لوین بر پیکره‌ای بالغ بر 3070 فعل فارسی اعم از افعال مرکب و ساده دریافتیم که همه انواع این تناوب‌ها در فارسی نیز وجود دارند. در ادامه به بررسی تناوب‌هایی پرداختیم که نگارندگان باتوجه به ویژگی‌های برخی از افعال فارسی شناسایی و معرفی کرده‏اند. این تناوب‌ها عبارتند از «تناوب دوسویۀ زنجیری» و «تناوب دوسویۀ اشتراکی».

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

انواع زندگی‏ نوشت‏های فارسی

نوشتن از زندگی به منزلة یکی از فروع تاریخ‏‎نگاری، در تمدن‏های مختلف سابقه‏ای دیرین دارد. سنت زندگی‏نگاری در ایران با حرکت در شاخه‏هایی نظیر زندگی‏نامه نویسی، اتوبیوگرافی نویسی، یادداشت نویسی، سفرنامه نویسی، خاطره‏نویسی‏ و نامه‏نگاری، یکی از رایج‏ترین گرایش‏های تاریخی-ادبیِ معاصر را شکل داده است؛ اما با وجود کثرت اقبال بدان و شکل‏گیریِ هزاران کتاب و تک نگاشت در دو سده و بویژه در دهه‏های اخیر در ای...

full text

انواع روایی سنتی در ادب فارسی

ادبیات داستانی ایران بسیار گسترده و پربار است ‘ می توان در آن گونه های مختلف روایت را دید وهر یک از آنها را نیز لذت بخش یافت. بخش بزرگی از این داستانها را داستانهای سنتی تشکیل می دهد که با وجود گستردگی وتنوع زیاد‘ هنوزبه طور جدی گامی برای طبقه بندی آنها برداشته نشده است. کارهای انجام شده در این باره که در این جستار به آنها هم اشاره کرده ایم هنوز در مراحل ابتدایی است. این مبحث طبقه بندی داستا نه...

full text

انواع نمود واژگانی در افعال فارسی

مقاله حاضر نگاهی است به نمود واژگانی (Lexical aspect) و انواع آن که به‌صورت مشخصة معنایی در فعل موجود است و روند انجام فعل را از لحاظ استمرار، تکرار، تداوم و غیره نشان میدهد. اگرچه نمود مقوله‌ای مستقل در تصریف فعل بشمار می‌آید، امّا بازتاب نحوی حاصل از آن تنها به نمود دستوری مربوط نمیشود بلکه نمود واژگانی را نیز دربر میگیرد. در این مقاله نمود واژگانی از نمود دستوری جدا و متمایز شده و انواع آن مو...

full text

انواع «ی» در زبان فارسی امروز

یکی از مباحث مهمی که در دستور زبان فارسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، مبحث چندگونگی «ی» در این زبان است، «یائی» که هم در مقام واژه، هم در مقام تکواژ تأثیر فراوانی بر غنای زبان فارسی دارد اما دستور نویسان فارسی هیچ گاه این مقوله را به طور مشخص و مستقل مطرح نکرده‎اند و غالبا در خلال مباحث دیگر مثل «معرفه و نکره»، یادی هم از «ی» کرده‌اند. پژوهش حاضر که با روش تحلیلی-توصیفی نگاشته شده است، در صدد...

full text

تضاد و انواع آن در زبان فارسی

تضاد یکی از پیوندهای معنایی میان کلمات و یکی از مؤلّفه‌های مهم زبان است که در بعد واژگانی در حوزه مطالعات دستور زبان قرار می‌گیرد و در بعد معنایی از مقولات بلاغی به حساب می‌آید. اهل زبان به طور ناخودآگاه از این مؤلّفه در سخن خویش استفاده می‌کنند و چون از ابتدا با آن مأنوس و آشنا هستند هنگام به کاربردنش با مشکلی روبه‌رو نمی‌شوند؛ ولی غیر فارسی زبانان در بسیاری از موارد هنگام یافتن متضاد کلمه­ای دچ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 10

pages  143- 178

publication date 2019-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023