انعکاس آیات و روایات در منظومۀ دفت ر دل علامه حس نزاده آملی )مطالعۀ موردی پنج باب اول(

Authors: not saved

Abstract:

منظومهٔ «دفتر دل »، یکی از آثار علامه حسن حسن زاده آملی )در قرن معاصر(، حاوی اصولحقایق حکمی و عرفانی است. محور مطالب این دفتر، شرح اطوار وجودیِ دل و تقلّباتانسان عارف و تطورات کریمهٔ «بسم الله الرحمن الرحیم » است که در نوزده باب و نوزده موضوعبه عدد حروف آن است. علامه معتقد است که: «قرآن و عرفان و برهان از یکدیگر جداییندارند و روایات، مرتبهٔ نازلهٔ قرآن اند و نسبت قرآن کریم به احادیث مانند جان است نسبتبه بدن ». رفع شبهات در این زمینه از راه های گوناگونی امکان پذیر است. در این جستار، باروش توصیفی - تحلیلی، پس از عرضهٔ پنج باب اول دفتر دل به قرآن کریم و روایات، انواعاثرپذیری آن واکاوی شد تا ب هعنوان قرینه ای باشد در وثاقت این مدّعا. بر این مبنا پرس شهاییمطرح است که «شیو ههای تأثیرپذیری از آیات و روایات در پنج باب اول دفتر دل چگونه بودهو بیشترین اثرپذیری مربوط به چه نوع است؟ و هدف علامه از تضمین آیات و احادیث دردفتر دل چه بوده است؟ » نتایج نشان می دهد، شیو ههای اثرپذیری شامل: واژگانی، گزاره ای،گزارشی، تأویلی و تلمیحی است که بیشترین تأثیرپذیری، از نوع تلمیحی است؛ لکن علامه به لحاظ زبانی، در گزار هها، بیشتر از اقتباس بهره جسته است که از حیث دستوری عمدتاً نقش متمّمی دارند. ازجمله انگیز ههای ایشان نیز از تضمین )اقتباس( آیات و احادیث در کلامخود، جهت تفسیر و تأویل، نکت هپردازی، تبرّک، توضیح، تعلیل، استشهاد، تحریض، تحذیر،تأ کید و ... در نتیجه اثرگذاری بیشتر بر مخاطب است که اغلب کارکرد ترکیبی دارد.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

حل تعارض روایات تفسیری ابن عباس (مطالعۀ موردی: روایات تفسیری آیات صیام)

عبدالله بن‌عباس، صحابی مشهور پیامبر (ص) و از مفسران برجسته است. شهرت وی در تفسیر، منجر به نقل روایات دروغین و متعارض از وی شده است. نمونه‌ای از این روایات، در زمینۀ صیام می‌باشد. این مقاله با به‌کارگیری روش کتابخانه‌ای، تجزیه و تحلیل داده‌ها، به حل تعارض روایات صیام، که بخشی مربوط به نسخ یا عدم نسخ آیۀ 184سورۀ بقره و بخش دیگر در خصوص افطار یا عدم افطار در سفر است، پرداخته و به این نتیجه دست یاف...

full text

مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آیات و روایات

فلوطین به سه اقنوم احد، عقل و نفس قائل است که اقنوم دوم قابل تطبیق با صادر اول است. احد عقل را بی‌آن‌که بداند، به‌وجود می‌آورد. عقل به‌مثابه‌ی تصویر احد، ابتدا واحد و نامتعین است، اما سپس میلی گناه‌آلود او را از احد جدا می‌کند. عقل پس از جدایی، گویی پشیمان می‌شود و دوباره به سوی احد بازمی‌گردد. این بازگشت باعث متعین‌شدن عقل و کامل‌شدن فعلیت او و پیدایی ایده‌ها می‌شود. با این‌که تبیین فلوطین تفا...

full text

بررسی تطبیقی آیات معناداری زندگی از دیدگاه علامه طباطبایی(ره) و آیت الله جوادی آملی

معنای زندگی از مهم ترین مسایلی است که انگیزه زیستن، ارزشمندی حیات، امید و تکاپو در زندگی و آنچه از زندگی می خواهیم را دربر می گیرد. بدون داشتن معنای زندگی، تحمل دنیای آکنده از رنج، درد و مشقت ممکن و معقول نمی نماید. یکی از وظایف اساسی دین، تبیین مطلوب معناداری زندگی است. تحقیق پیش رو در صدد اثبات این فرضیه اصلی است که بر طبق آیات قرآن، زندگی انسان دارای معنای ابزاری(هدفمندی حیات)، معنای غیر ابز...

full text

تأملی در شرایط قاضی بر اساس آیات قرآن کریم و روایات باب قضاء کتاب شریف کافی

در این پژوهش، شرایط لازم از نظر ایمان، تقوا، علم و اجتهاد قاضی برای نشستن بر مسند قضاوت در حکومت اسلامی، با استفاده از آیات قرآن کریم و روایت معصومان(ع) که در کتاب کافی بازتاب یافته، تبیین شده‌است. بر اساس آیات قرآن کریم، تحقق چهار ویژگی مهم «ایمان»، «علم»، «عدالت» و «تقوا» برای یک قاضی ضروری است. از میان این ویژگی‌ها، علم قاضی مورد توجه فقها بوده‌است و دو دیدگاه لزوم اجتهاد و عدم لزوم آن طرح ش...

full text