اندیشۀ اخلاقی شهید عبدالحسین دستغیب و خاستگاه قرآنی آن

Authors

  • حامد خانی (فرهنگ مهروش)
  • رضوان کامیاب فرد
Abstract:

شهید دستغیب همچون یک روحانی و معلم اخلاق بر کرسی وعظ می‌نشست و در خلال بحثهای گستردۀ تفسیر و وعظ خویش، از اخلاق می‌گفت. از یک سو، دستغیب را می‌توان نمونۀ شاخص جریان تفسیر واعظانه در دوران معاصر تلقی کرد. وی هرگز تفسیری کامل بر قرآن کریم ننوشت؛ اما در جلسات وعظ خویش، به تفسیر سوره‌های متعددی پرداخت. حتی در آن دسته از آثارش که مستقیم به تفسیر قرآن مربوط نمی‌شود، کمتر بحثی را می‌توان یافت که بازتابانندۀ درکی خاص از قرآن کریم نباشند. از دیگر سو، فراتر از افق تاریخ تفسیر، مطالعۀ آرای وی از نگاه تاریخ اندیشۀ اخلاقی، و حتی تاریخ سیاسی ایران معاصر نیز، شایان توجه است. بر این پایه، لازم است بدانیم دستغیب ـ همچون یکی از نقش‌آفرینان پیروزی انقلاب اسلامی و مروجان اندیشه‌‌ای همسو با آن ـ چه آموزه‌های اخلاقی را ترویج می‌کرد، این آموزه‌ها بر چه فهمی از منابع دین بنا شده بود، و رویکردش چه شباهتها و تمایزاتی با دیگر عالمان دینی عصر یا وابستگان به دیگر جریانهای فکری داشت. این مطالعه برای دست‌یابی به چنین هدفی دنبال، و در آن سعی شده است با مروری بر هستی‌شناسی دستغیب، انسان‌شناسی او، و نگاهش به خیر اعلا برای انسان و راه حصول آن، منظومۀ تفکر اخلاقی وی بازشناخته، و فهم اخلاقی وی از قرآن تبیین شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نشانه‌شناسی قرآنی خاستگاه تصوف و عرفان اسلامی

صرف‌نظر از ادعای عرفا، در میان دانشمندان مسلمان و غیرمسلمان از گذشته تاکنون بحث‌های متنوعی پیرامون خاستگاه تصوف و عرفان اسلامی مطرح بوده و کوشش‌هایی چند برای نمایاندن سرچشمۀ اصلی آن در اسلام در دو قلمرو نفی و اثبات انجام گرفته است. علامه طباطبایی، حسن‌زاده آملی، جوادی آملی، رمضانی، یزدانپناه شهید مطهری و حضرت امام خمینی (ره) و بسیاری دیگر از استوانه‌ها و دانش‌آموختگان حوزوی و نیز همایی، زرین‌کو...

full text

تبیین ریشه‌های قرآنی اندیشۀ کلامی اعجاز قرآن

برخی اندیشمندان میان «اعجاز» قرآن در اصطلاح متکلمان و «الهی بودن» این کتاب فرق نهاده، در همسویی اندیشۀ اعجاز قرآن با‌ آیات قرآن تشکیک کرده‌اند. از سوی دیگر بعضی دانشمندان برای دفاع از اعجاز ذاتی قرآن در برابر اندیشۀ «صرفه»، دلالت آیات موسوم به تحدّی را کافی ندانسته و بر اجماع امّت تکیه دارند. گویا نقش قرآن به عنوان سرچشمۀ اندیشۀ کلامی اعجاز قرآن چندان شناخته نیست. در این پژوهش با استناد به بیان‌ه...

full text

خاستگاه ‏های قرآنی اندیشه سیاسی امام خمینی

گزارش شناسایى بنیادهاى اندیشه‌هاى سیاسى امام در گستره آیات قرآنى است. از نگاه امام، سیاست دین، سیاست الهى و عین دیانت است که به دلیل زمزمه شعار جدایى دین از سیاست و عرضه مکاتب انحرافى با مهجوریت قرآن مهجور شده است. در صورتى که قرآن کتاب حکومت است و در سایه حکومت قرآنى علاوه بر دست‌آوردهاى مادى، رشد معنویت نیز امکان‌پذیر مى‌شود، معنویت و خدا محورى عامل کنترل قدرت سیاسى و طاغوت ستیزى است که قرآن ...

full text

دیگرگروی اخلاقی: منظری قرآنی

دیگرگروی از نظریات نتیجه‌گرا در اخلاق هنجاری است که مبنای عمل یا قاعده اخلاقی را بیشترین خیر برای دیگران، فارغ از منافع شخصی می‌داند. خودگروان با تفسیر خودگروانه از سرشت انسان، امیال دیگرگروانه را انکار کرده‌اند و برخی دیگرگروان نیز با عدم توجه به حبّ ذاتِ انسان، صورتی نامعقول از آن ارائه داده‌اند. در این پژوهش می‌کوشیم با تبیین مناسبی از این نظریه، مبانی و اصول آن نیز با استناد به آیات قرآن کریم...

full text

نیچه و خاستگاه «درباره‌ی تاریخ احساس‌های اخلاقی»

فصل دوم بشری بس_بسیار بشری با عنوان «درباره‌ی تاریخ احساس‌های اخلاقی»  بیانگر اولین مواجهه‌ی جدی و مستقیم نیچه با مسأله‌ی اخلاق در آثار منتشرشده‌ی وی است و از این‌رو از اهمیت بسیاری در شکل‌گیری اندیشه‌های نیچه در مقام یک فیلسوف اخلاق برجسته برخوردار است. مقاله‌ی کنونی نخست می‌کوشد نشان دهد که...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 55

pages  117- 147

publication date 2014-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023