اندیشه‌ی سیاسی آیت‌االله بروجردی: سیاست‌ورزی یا سیاست‌پرهیزی

author

  • رضا عیسی نیا استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه
Abstract:

پژوهش حاضر، در راستای ترسیم چگونگی حضورِ روحانیت در سامان­دهی زندگی سیاسی مردم ایران، به این پرسش پاسخ می‌دهد که مبانی دینی سیره‌ی سیاسی آیت‌الله بروجردی در دوران زعامت‌شان چیست؟ لذا مسأله‌ی این پژوهش، شناخت ریشه‌های دینی سیاست­ورزی معظم‌له، چه در نحوه‌ی ورود به سیاست و چه در نحوه پرهیز از سیاست­ است و نشان می‌دهد که چگونه حوزه‌های علمیه، مراجع تقلید و فقهای هم­عصر آیت‌الله بروجردی، تابع سیاست‌های اتخاذشده توسط ایشان بوده‌اند. در این پژوهش، از آن‌جا‌که در دوران زعامت ایشان - بنابر مقتضیات زمانه - سیاست­ورزیِ تفکیکی در دستور کار بوده است، از روش پدیدارشناسانه استفاده کرده‌ایم. بنابر این نوع سیاست‌ورزی، فقهایی هم‌چون آیت­الله بروجردی اگرچه در امر سلطنت دخالت نمی­کردند، اما نسبت به مسائل دینی حساس بودند و در مواردی نیز به کارگزاران نظام سیاسی تذکراتی می‌دادند؛­ عدم حمایت معظم‌له از جریان­های فکری حوزوی و فقهایی که بر حضور بیش‌تر روحانیون در مخالفت با نظام سیاسیِ حاکم اصرار داشتند، شاهد بر این مدعاست. مدعای این پژوهش آن است که سیاست­ورزی در حوزه‌ی علمیه‌ی قم - در دوران آیت­الله بروجردی - مبتنی‌بر دوری‌جستن و پرهیز از سیاست به‌دلیل فقدان اقتضائات زمانه تنظیم می‌شده است. این روش، اندیشه‌ی سیاسی معظم‌له را با اندیشه‌ی سیاسی فدائیان اسلام و آیت­الله کاشانی متمایز می‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی و نقد جایگاه دین و دولت در اندیشه ها ی سیاسی آیت الله بروجردی

با شروع تنازع جدّی علما بر سر مشروطه و مشروعه، قربانی شدن رهبران برجسته‌ی دینی نظیر شیخ فضل‌الله نوری و سید عبدالله بهبهانی، سرخوردگی علما و اقداماتی نظیر جمع‌آوری رساله های مهم سیاسی که برخی علما چون میرزای نایینی در له مشروطه نگاشته بودند، اجرایی نشدن خواسته‌های مذهبی- سیاسی روحانیون از جمله اصل دوم متمّم قانون اساسی مشروطه، تسلط تکنوکرات‌های سکولار را بر ارکان قدرت برآمده از مشروطه باعث گشت. د...

full text

مبنای حکومتی آیت‌الله بروجردی

با وجود اشتهار دیدگاه آیت‌الله بروجردی در گسترۀ اختیارات حکومتیِ فقیه در عصر غیبت، اختیاراتی مضیّق‌تر و محدودتر از آنچه به شیخ انصاری منسوب است و محدود به ضروریات اجتماعی می‌شود، به آیت‌الله بروجردی نسبت داده شده است. این تحقیق، ضمن نقد این دیدگاه، معتقد است که با روش‌شناسی صحیح فهم دیدگاه آیت‌الله بروجردی، درمی‌یابیم ایشان قائل به اختیاراتی گسترده برای فقیه در عصر غیبت بوده است. بر این اساس، این...

full text

احیای علوم سیاسی یا برآمدن سیاست اجتماعی

این نوشتار معرفی و نقدی بر کتاب «احیای علوم سیاسی: گفتاری در پیشه سیاست‌گری» است. کتاب که به گفته نویسنده نه مبتنی بر پژوهش بلکه برخاسته از تأملات نظری و برداشت‌های او است، با توضیح حکمت سیاسی دیرین آغاز شده و با تأکید بر ضرورت احیای برخی از عناصر آن در دانش سیاسی امروز بر رهایی دانش سیاسی از اثبات‌گرایی تأکید دارد. آن‌چه بشیریه، احیای علوم سیاسی در دوره نوینِ خود می‌نامد، من برآمدن سیاست اجتماع...

full text

دموکراسی یا اقتدارگرایی: ناکامی سیاسی اخوان‌المسلمین

After a long term, the tyranny struck Egypt hopefully looked for promising achievements of the 2011 revolution.But that hope was short-lived and before the end of his legal term, the first civil president had been overthrown by Army and in the commotion pros and cons. Winning the majority of parliament and then first presidential election put the Muslim brotherhood leaders under the spotlight a...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 21

pages  115- 130

publication date 2018-09-04

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023