انتخاب سیستماتیک لکه‌های حفاظتی استان گلستان با استفاده از روش نظام ارزیابی و اولویت‌بندی حفاظت (CAPS)

Authors

عبدالرسول سلمان ماهینی دانشیار دانشکده شیلات و محیط‌زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان، ایران

مجید مخدوم استاد دانشکده منابع‌طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

پریناز رشیدی٭ دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط‌زیست، دانشکده منابع‌طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

Abstract:

انسان در اعصار مختلف با عملکرد خود در محیط به تخریب آگاهانه و ناآگاهانه طبیعت پرداخته و گونه‌ها را نابود کرده، و یا مورد تهدید قرار داده است. این تخریب‌ها موجب نگرانی است، زیرا از تخریب‌های بزرگ طبیعی پیشین شدیدتر و سریعتر بوده است. از این‌رو، با وجود کمبود داده‌ها و پیچیدگی فرایندهای طبیعی، می‌توان و باید در مسیر حفاظت بیشتر و بهتر از طبیعت گام برداشت و از بلایای انسان‌ساخت جلوگیری نمود، یا آنها را به حداقل رساند. با روشهای مختلف می‌توان به انتخاب قطعات مختلف سرزمین برای حفاظت پرداخت. رهیافت بوم‌شناسی سیمای سرزمین یکی از جدیدترین روشهایی است‌که از مشخصه‌هایی مانند شکل، اندازه، ساختار و رابطه بین پوشش‌های مختلف استفاده می‌کند. هدف اصلی این مطالعه استفاده از رهیافت سیمای سرزمین برای انتخاب سیستماتیک لکه‌های حفاظتی در استان گلستان است. بدین منظور از نظام ارزیابی و اولویت حفاظت (CAPS) استفاده شد. این روش بر پایه مشخصه‌های سیمای سرزمین و ترکیب آن با عوامل اکولوژیکی مهم دیگر مانند سلامت رودخانه‌ها قرار دارد. پس از طبقه‌بندی سرزمین به جنگل، مرتع، رودخانه، شهر و روستا بر روی تصاویر ماهواره‌ای، مشخصه‌های سیمای سرزمین با استفاده از نرم‌افزار Fragstats تهیه شده است. سپس، از ارزیابی چند معیاره (MCA) با روش ترکیب خطی، وزن داده شده برای ترکیب لایه‌های مختلف مشخصه‌ها به منظور تعیین رضامندی سرزمین برای انتخاب لکه‌های حفاظتی استفاده شد. فرایند سلسله مراتب تحلیلی (AHP) را کارشناسان برای اختصاص وزن‌ها به مشخصه‌ها استفاده کردند. در نتیجه این پژوهش نقشه رضامندی سرزمین برای کل استان برای اهداف حفاظتی حاصل شد، سپس با استفاده از آماره ZLS محاسبه شد و تعداد 19 زون برای لکه‌های حفاظتی تعیین شد. در این روند همچنین به‌منظور حفاظت برای تسهیل ادغام مشخصه‌های سیمای سرزمین، یک مدل حرفی توسعه داده و به کار گرفته شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از آن‌است‌که سطح مناطق حفاظت شده استان گلستان بدون در نظر گرفتن منابع آبی و با در نظر گرفتن پیکسل‌هایی با رضامندی بیش از 160 در حدود 15 درصد سطح استان است که برابر با مساحتی در حدود 307391.6 هکتار است. این روش علاوه بر یکپارچه نگری، امکان بررسی سریعتر و کم‌هزینه‌تر مناطق وسیع برای انتخاب لکه‌های حفاظتی را فراهم می‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

انتخاب سیستماتیک لکه های حفاظتی استان گلستان با استفاده از روش نظام ارزیابی و اولویت بندی حفاظت (caps)

انسان در اعصار مختلف با عملکرد خود در محیط به تخریب آگاهانه و ناآگاهانه طبیعت پرداخته و گونه ها را نابود کرده، و یا مورد تهدید قرار داده است. این تخریب ها موجب نگرانی است، زیرا از تخریب های بزرگ طبیعی پیشین شدیدتر و سریعتر بوده است. از این رو، با وجود کمبود داده ها و پیچیدگی فرایندهای طبیعی، می توان و باید در مسیر حفاظت بیشتر و بهتر از طبیعت گام برداشت و از بلایای انسان ساخت جلوگیری نمود، یا آن...

full text

انتخاب سیستماتیک لکه های حفاظتی با استفاده از روش ارزیابی سریع تنوع زیستی (مطالعه موردی: استان گلستان)

رشد شتابنده جمعیت انسانی و پیشرفت فن آوری موجب تخریب طبیعت و متعاقباً منجر به کاهش تنوع زیستی شده است. از آن جایی که بقای انسان به تنوع زیستی وابسته است، باید در مسیر حفاظت از آن ها گام های بیش تری برداشت. برای حفاظت از تنوع زیستی بهتر است به استفاده از روش های سیستماتیک برای انتخاب مناطق معرف و نمونه از کل طبیعت پرداخت. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی لکه های مناسب حفاظت در استان گ...

ارزیابی خسارت‌های زیست محیطی احداث سد البرز در استان مازندران با استفاده از روش آزمون انتخاب

احداث سدهای بزرگ همانند سد البرز علی‌رغم دارا بودن منافع اقتصادی فراوان، با اثرات معکوس بر اکوسیستم‌های طبیعی و اجتماعی بسیار زیادی همراه است. هدف این مطالعه ارزیابی خسارت‌های زیست‌محیطی سد البرز به منظور بهره‌مندی مفید از این پروژه بزرگ، کاهش تبعات منفی آن و جهت حرکت به سوی توسعه پایدار می‌باشد. در این مطالعه در چارچوب یک تحلیل منفعت– هزینه اجتماعی و با کمی کردن ارزش پولی خسارت‌های زیست‌محیطی،...

full text

انتخاب مناسب‏ترین شبکة مناطق تحت حفاظت با استفاده از یک الگوریتم هوشمند (مطالعة موردی: استان مازندران)

برای حفاظت از تنوع زیستگاه‏ها و جمعیت‏های حیات ‏وحش باید به انتخاب مناطق معرف و نمونه از کل طبیعت پرداخت. هدف اصلی این پژوهش انتخاب مناسب‏ترین شبکة مناطق تحت حفاظت در استان مازندران است. به این منظور، زیستگاه بالقوه 8 گونه پستاندار، مناطق مناسب پراکنش 4 گروه پرنده و 26 تیپ پوشش جنگل به‌عنوان معیارهای انتخاب مناطق تحت حفاظت استفاده شدند. اولویت‏بندی توسط الگوریتم مذاب‏سازی شبیه‏سازی ‏شده تحت نرم...

full text

ارزیابی توان طبیعت گردی پارک ملی گلستان با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره و GIS

full text

برآورد ارزش پولی کارکردها و خدمات منطقه حفاظت شده مراکان با استفاده از روش آزمون انتخاب

با وجود رشد آگاهی و دانش مردم نسبت به اهمیت محیطهای طبیعی بهخصوص مناطق حفاظتشده هنوز درک واقعی از اهمیت این زیستگاههای حیاتی بسیار پایین است. با توجه به تغییر رویکرد برنامه جهانی در مدیریت مناطق حفاظتشده دربارهی توجه به کارکردها و خدمات این مناطق در این مطالعه هدف آن است که در جهت حفاظت بهتر از این مناطق، ارزش بهبود کارکردها و خدمات منطقه حفاظتشده مراکان برآورد گردد. از اینرو در این مطا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

پژوهش های محیط زیست

volume 1 issue 1

pages 1- 12

publication date 2011-02-01

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

گلستان مشخصه‌های سیمای سرزمین لکه‌های حفاظتی ارزیابی چند معیاره روش CAPS

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com