الگوی پراکنش و رقابت بین‌گونه‌ای سه گونۀ بلوط در توده‌های جنگلی بانۀ کردستان

بررسی الگوی مکانی افراد یک گونه و نیز کنش‌های متقابل آنها به‌منظور درک پویایی مکانی و زمانی جوامع ضروری است. این تحقیق با هدف تعیین الگوی مکانی سه گونۀ عمدۀ بلوط شامل برودار، مازودار و وی‌ول در جنگل‌های زاگرس شمالی و همچنین بررسی رقابت بین­ گونه­ ای آنها در جنگل‌های اطراف بانۀ کردستان انجام گرفت. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از شش قطعه نمونۀ یک‌هکتاری به ابعاد 100*100 متر که به‌صورت تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. در داخل این قطعه‌ نمونه‌ها، نوع گونه‌ها و مختصات مکانی درختان بلوط به‌روش فاصله- آزیموت تعیین شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از حالت‌های تک‌متغیره و دومتغیرۀ آمارۀ او-‌رینگ به‌ترتیب به‌منظور بررسی الگوی مکانی و کنش متقابل گونه‌های مختلف جنس بلوط انجام گرفت. نتایج نشان داد که الگوی کلی پراکنش پایه‌های بلوط در مقیاس مکانی کوچک یعنی حداکثر تا فاصلۀ 15 متری کپه‌‌ای است، ولی با بزرگ شدن مقیاس بررسی به‌سمت الگوی تصادفی میل می‌کند. بررسی رقابت بین‌گونه‌ای و کنش متقابل گونه‌های مختلف جنس بلوط نیز نشان داد که رقابت معنی‌داری بین آنها وجود ندارد و در بیشتر موارد اثر متقابل از نوع مستقل یا در نهایت جاذبه است. دانه‌زاد بودن اغلب توده‌ها، همگنی رویشگاه و نبود رقابت بین‌گونه‌ای از عوامل مؤثر در شکل دادن الگوی پراکنش بینابینی کپه‌ای- تصادفی بلوط‌ها تعیین شد. با توجه به نبود رقابت معنادار بین پایه‌های این سه گونۀ بلوط، هر گونه دخالت با هدف احیا و غنی‌سازی این توده‌ها باید با رعایت آمیختگی فردی و حفظ الگوی پراکنش کپه ای- تصادفی انجام گیرد و از تک‌کِشتی پرهیز شود.