«الرساله الزاهره» نوشته اثیرالدین ابهری: نسخه شناسی، متن شناسی، تصحیح، و تحلیل

Authors

  • مهدی عظیمی دانشجوی دکتری دانشگاه تهران
  • هاشم قربانی دانشجوی دکتری دانشگاه تهران
Abstract:

اثیرالدین ابهری یکی از برجسته ترین منطق دانان دوره اسلامی است که کمتر شناخته شده است. جستار پیش رو، از یکسو، با تصحیح الرساله الزاهره، یکی از منطق نوشته های ارزشمند وی را از پستوی فراموشی به پیشخوان چاپ و انتشار درمی آورد و، از دیگرسو، با شرح و واشکافی و تحلیل آن از دریچه منطق جدید، بر گوشهای از اندیشه های منطقی ابهری پرتو می افکند. مهمترین دستآوردهای این جستار در مقام بازشناسی اندیشه های منطقی ابهری بدین قرارند: 1. ابهری قاعده تعدّی استلزام را منتجِ شرطی متّصل نمی داند. 2. ابهری قاعده دلیل شرطی را می شناخته است؛ 3. ابهری قاعده عکس نقیض شرطی را به چالش می کشد. 4. ابهری بر آن است که در گزاره های حملی، عکس نقیض موافق اعتبار منطقی ندارد. 5. ابهری، همچون منطق دانان ربط، استلزام ربطی را معتبر می داند، درحالیکه جدلیان رقیب وی، همانند رواقیان و پیروان منطق فرگهـراسلی، استلزام مادّی را. الرساله الزاهره بر پایه نسخه های خطّی دانشگاه تهران، مجلس، و کتابخانه آیتاللّه مرعشی، به شیوه گزینشی تصحیح شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رسالة فی الهیئة نوشتۀ اثیرالدین ابهری: متن و تحقیق

اثیرالدین مفَضّل بن عُمر ابهری منجم ، فیلسوف و ریاضی‌دان قرن هفتم هجری، دارای آثار فراوان در حوزه‌های مختلف علوم و به‌ویژه هیئت است. از جملۀ این آثار مجموعه‌ای است مشتمل بر سه رساله در هیئت و نجوم که در نسخه‌شناسی‌ها با نام ثلاث رسائل شناسانده شده است. در این نوشتار رسالة فی الهیئة، اولین رساله از مجموعۀ ثلاث رسائل بر پایۀ تک نسخۀ موجود از این مجموعه تصحیح شده است. این رساله از جمله آثار مختصر هیئ...

full text

متن شناسی کتاب شاهد صادق(معرّفی و نسخه شناسی شاهد صادق نوشته میرزا محمّد صادق اصفهانی)

کتاب شاهد صادق اثر میرزا محمّد صادق اصفهانی از آثار منثور ارزشمند قرن یازدهم هجری و یکی از نمونه های موّفق کتاب های چند دانشی (دانشنامه ای) تألیف شده در شبه قارّه هند است که کثرت نسخ خطّی از آن در کتابخانه های ایران و جهان، بیانگر ارزش علمی و اقبال عمومی به این اثر در عصر تألیف و سالهای بعد از آن بوده است. با این حال به دلایل نامعلومی تاکنون تصحیح و معرّفی نشده است. نظر به اهمیّت این کتاب از نظر اشتم...

full text

تصحیح و تحقیق رسالۀ تحریر الدلائل فی تقریر المسائل اثر اثیرالدین ابهری

اثیرالدین ابهری را رساله‌ای‌ است که در نسخه‌شناسی‌ها با نام «ثمانی‌عشرة مسئلة فی الکلام» یا «المسائل» شناسانده شده است، ولی برپایۀ یافتۀ ما نام اصلی آن «تحریر الدلائل فی تقریر المسائل» است. این رساله، که گویا تنها نوشتۀ کلامیِ تاکنون‌ـ‌شناخته‌شدۀ اوست، دربردارندۀ هجده مسئلۀ کلامی ا‌ست که بیش‌وکم با بیست مسئله‌ای که غزالی در تهافت‌الفلاسفة پیش می‌کشد همخوانی دارند. ابهری در بیش‌ترِ این مسئله‌ها از...

full text

متن شناسی نسخه خطّی«لطایف اشرفی فی بیان طوایف صوفی»

عرفان و تصوف اسلامی درخت باروری است که شاخه های برومند آن در قالب تالیفات ارجمند از نخستین قرون پس از اسلام شکوفا شده است و گروه کثیری از خواستاران و مریدان را ممتّع و محظوظ گردانیده است. آثار گران سنگی که بنیان­های نظری و عملی مکتب عرفان را پی افکنده و مشکاتی انور پیش نظر رهروان طریقت افروخته­اند. به رغم توجه بسیار به تصحیح و عرضه متون منظوم و منثور عرفانی هنوز هم آثاری هستند که تصحیح و چاپ نشد...

full text

تصحیح و تحقیق رسالۀ تحریر الدلائل فی تقریر المسائل اثر اثیرالدین ابهری

اثیرالدین ابهری را رساله ای است که در نسخه شناسی ها با نام «ثمانی عشرة مسئلة فی الکلام» یا «المسائل» شناسانده شده است، ولی برپایۀ یافتۀ ما نام اصلی آن «تحریر الدلائل فی تقریر المسائل» است. این رساله، که گویا تنها نوشتۀ کلامیِ تاکنون ـ شناخته شدۀ اوست، دربردارندۀ هجده مسئلۀ کلامی ا ست که بیش وکم با بیست مسئله ای که غزالی در تهافت الفلاسفة پیش می کشد همخوانی دارند. ابهری در بیش ترِ این مسئله ها از ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 44  issue 2

pages  129- 164

publication date 2011-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023