اقتصاد سیاسی خطوط لوله انرژی در آسیای مرکزی و قفقاز

چکیده منطقة آسیای ­مرکزی ­و­ قفقاز از دیرباز به خاطر موقعیت ژئوپلیتیکی خود مورد توجه قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بوده ­است. در دوران اتحاد­ جماهیر شوروی، به خاطر تسلط روس‌ها بر این منطقه امکان حضور دیگر قدرت‌ها کاسته­ شد، ولی پس از فروپاشی شوروی و استقلال کشورهای این منطقه، امکان حضور قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این منطقه فراهم­ گردید. یکی از مواردی که زمینه حضور دیگر قدرت‌ها در این منطقه را فراهم کرده­ است، ذخائر نفت و گاز این منطقه می‌باشد. همواره کشورها برای سرمایه‌گذاری در حوزه نفت وگاز به سود اقتصادیِ ناشی از سرمایه ­گذاری و همچنین ملاحظات امنیتی و فنی مراحل استخراج و به ویژه انتقال آن توجه می‌نمایند. به­دلیل محصور بودن کشورهای این منطقه در خشکی و عدم دسترسی آن‌ها به آب‌های آزاد و همچنین به دلیل بحران‌ها و درگیری‌هایی که بین برخی از کشورهای این منطقه وجود دارد باید دید که آیا قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای که پس از فروپاشی شوروی وارد این منطقه برای سرمایه­ گذاری در حوزه ذخائر نفت و گاز گردیده‌اند، ملاحظات اقتصادی، امنیتی و فنی را برای سرمایه­ گذاری در نظر گرفته‌اند؟ فرضیه این نوشتار بدین صورت است که برای کشورهایی که به سرمایه­ گذاری در این منطقه پرداخته‌اند ملاحظات سیاسی نسبت به ملاحظات امنیتی، اقتصادی و فنی از الویت بیشتری برخوردار بوده ­است.