اقتدار علم، مسؤولیت دانشمند

author

Abstract:

اعتبار و اقتدار علم تجربی در عرصۀ اجتماع و سیاستگذاری عمومی، از بدو پیدایش آن در قرن هفدهم، با روندی شتابان در حال افزایش بوده است. امروز در سراسر جهان، حتی در کشورهای نه‌چندان توسعه‌یافته، نهاد علم و دانشمندان در شکل‌دهی سیاست‌های حوزۀ عمومی اقتدار قابل‌توجهی دارند. این مسأله نگرانی‌هایی را، به‌ویژه در نظام‌های دموکراتیک، در بارۀ مسؤولیت‌های علم و دانشمندان پدید آورده است. آیا این اقتدار روزافزون مسؤولیت‌های تازه‌ای هم برای علم به همراه دارد یا خیر؟ در این مقاله، پس از مرور مختصری بر سیر تحولاتی که سبب شد نهاد علم در جوامع امروزی از چنین اقتدار و اعتباری برخوردار باشد، در بارۀ منشأ جامعه‌شناختی اقتدار و سپس تمایز میان اقتدار نظری و عملی بحث خواهیم کرد. از این ادعا دفاع خواهد شد که تنها اقتدار نظری علم می‌تواند مشروع و معقول باشد، و قائل شدن اقتدار عملی برای علم موجه نیست. چنین اقتداری مسؤولیت تازه‌ای برای دانشمند به همراه نباید داشته باشد. زیرا منصفانه نیست، با معیارها دموکراتیک سازگاری ندارد، و همچنین دانشمند را از تمرکز بر زمینۀ تخصص خود بازمی‌دارد و پیشرفت علم را کُند و مسیر آن را منحرف می‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقص علم در مسؤولیت مدنی ناشی از تولید کالا

Consumption goods in some cases is associated with damage to the consumer. This damage may be caused by the failure of the manufacturer to damages. In case of the failure to be inclusive and not due to negligence or fault of the manufacturer, the defense of civil responsibility in some countries has been resolver. This issue is not addressed in the law of Iran. But with The legal principles and...

full text

بازنمایی علم و دانشمند در سریال های "زمین انسان ها" و "غیر محرمانه"

چکیده مطالعات فرهنگی می خواهد با تبدیل زبانِ بیانی و آراسته ی هنر به زبان استدلالی و علمی، حقایق نهفته در پشت محصولات و متون رسانه ای را هویدا کند. حقیقت هایی که نه تنها لزوماً زیبا نیستند، بلکه ممکن است تلخ هم باشند. در دنیای رسانه ای شده، جهانِ بشری در موارد بسیاری همانی نیست که نشان داده می شود یا به نظر می رسد. مفاهیمی که به نظر مشترک و فرهنگی می آیند و ارزش تلقی می شوند، در اصل ممکن است توهّم...

سهروردی به مثابه هنر-دانشمند سینوی

شیخ شهاب الدین سهروردی موسس حکمت اشراق، در رساله های متعدد داستانی، دیدگاه های خویش را به زبان هنر، رمز و نماد بیان کرده است. لذا او را هنر-دانشمند می نامیم. بررسی این نمادسازی ها نشان می دهد که سهروردی در زبان سمبلیک، روی آوردی سینوی دارد. این روی آورد در سه مساله اساسی فلسفی قابل بررسی است: حواس ادراکی، مساله صدور، و کیهان شناسی. در مساله ادراکات، ده حس ظاهری و باطنی توسط ده برج، ده بند...

full text

نقص علم در مسؤولیت مدنی ناشی از تولید کالا

مصرف کالا در برخی مواقع با ورود خسارت به مصرف کننده همراه است. این خسارت ممکن است ناشی از نقص علم تولیدکننده به عوامل ورود خسارت و خسارت بار بودن آن باشد. اگر این نقص به صورت فراگیر بوده و در اثر قصور یا تقصیر تولیدکننده نباشد، به عنوان دلیل رافع مسؤولیت مدنی در برخی از کشورها پذیرفته شده است. حقوق موضوعه ایران متعرض این بحث نشده است؛ اما با بررسی اصول و قواعد حقوقی و شرایط لازم در ایجاد مسؤولی...

full text

معلم دانشمند: نگاهی کاستی‎جویانه به دانش معلم

پیشرفت هر جامعه ای بیش از هر چیز در گرو عملکرد مطلوب نظام آموزشی آن کشور است و آنچه در قلب نظام آموزشی هر کشور جای دارد، معلم است. معلم را می‌توان واسطه بین سیاستهای نظام آموزشی و دانش آموزان دانست. بنابراین آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد استفاده از معلمان آگاه با شناخت و دانش کافی و مناسب است. دانش معلم باید جامعیت و مانعیت لازم را داشته باشد. معلم نیازمند است در حوزه‌های دانش پداگوژی، دانش محت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 18  issue 1

pages  193- 216

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023