افسانه¬ی تمثیلی و کارکرد آن در شعر أحمد مطر

چکیده از گریزگاه­های ادبا در بیان دیدگاه­های سیاسی، اجتماعی و اخلاقی، خلق داستان­هایی با شخصیت­های حیوانی است که هر کدام از آن حیوانات نماینده و نماد قشر خاصی از جامعه و دارای خصوصیات اخلاقی و رفتاری هستند که به شاعر در شخصیت­پردازی داستان­ها و رسیدن به اهدافش کمک می­کنند. این داستان­ها که در ادبیات فارسی افسانه­ی تمثیلی نامیده می‌شود، در اشعار احمد مطر شاعر منتقد معاصر جهان عرب حضور گسترده­ای دارد و شاعر توانسته است با کمک این داستان­ها و با هنرمندی خاصی مفاهیم سیاسی و اجتماعی خود را به مردم جامعه انتقال دهد و در آگاهی مردم نقش بسزایی داشته باشد. این پژوهش با بررسی و تحلیل داستان­ها و کارکردهای هرکدام به تأویل نمادها و شخصیت­ها و کارکردهای سیاسی و اجتماعی آنها می­پردازد و سپس به جنبه­های هنری هر روایت و شیوه­های متعدد آن اشاره می­کند و نشان می­دهد که شاعر با این شیوه­ی شخصیت­پردازی­، سطح فکری، احساسات و نگرش­های شخصیت­های اصلی را به خوبی نشان داده است. در شیوه­ی روایت، از آنجایی که داستان­ها بسیار موجز و کوتاه هستند بیشتر از شیوه­ی روایت مستقیم (توصیف) استفاده می‌کند و گفتگو نیز در حقیقت­مانندی داستان­ها جایگاه ویژه­ای دارد. از لحاظ هنری شاعر در این داستان­ها از انواع هنجارگریزی، ناسازواری­، آشنایی­زدایی و... استفاده کرده و از شیوه­های مختلف شخصیت­پردازی سود جسته است.