اعمال سناریوی مدیریتی در پیش ‏بینی نوسانات سطح آب زیرزمینی با مدل مفهومی و ریاضی MODFLOW (مطالعۀ موردی: دشت خزل‌ـ نهاوند)

در بسیاری از کشورهای خشک جهان از‌جمله ایران اصلی‏ترین منبع تأمین آب، ذخایر آب زیرزمینی است. افزایش بی‏رویۀ جمعیت در کشور، محدودیت منابع آب‏های سطحی و بهره‏برداری بیش از اندازه از آبخوان‏ها سبب افت شدید سطح آب زیرزمینی در بسیاری از دشت‏های کشور مثل دشت خزل همدان شده است. دشت خزل از لحاظ کشت محصولات استراتژیک و تأمین آب منطقه، ‌اهمیت دارد و به مطالعات کمّی و کیفی جدی منابع آب زیرزمینی نیازمند است. بنابراین، در تحقیق حاضر ابتدا، مدل کمی آبخوان دشت یادشده با کد MODFLOW در بستۀ نرم‏افزار GMS تهیه و در دو حالت جریان ماندگار (مهر‏ماه 1385) و غیر‏ماندگار (از آبان‏ماه 1385 تا مهر‏ماه 1386) واسنجی و در مهر‏ماه 1387 صحت‏سنجی شد. طی واسنجی مدل به‌روش سعی و خطا، مقادیر ضرایب نفوذ‏پذیری و توانایی عبور جریان بستر رودخانه‏ها و مرزها در حالت ماندگار و آبدهی و ذخیرۀ ویژه در حالت غیرماندگار کالیبره شد. سپس نوسانات سطح آب برای 1، 3 و 10 سال آینده با شرایط کنونی و با اعمال سناریوی مدیریتی کاهش 10 درصدی پمپاژ چاه‏ها، پیش‏بینی شد. نتایج نشان داد بیشترین افت سطح آب زیر‌زمینی در نواحی شمال شرق دشت رخ می‏دهد که مقدار آن به‌ترتیب 82/1، 6/3 و 2/8 متر برای ۱، ۳ و ۱۰ سال آینده به‌دست آمد درحالی که با اعمال سناریوی یادشده این مقادیر برابر 52/0، 7/2 و 07/7 متر خواهند بود.