اسلام سیاسی از منظر علی شریعتی با تکیه بر واقعۀ عاشورا

اهمیت بررسی افکار شریعتی در این است که ضرورت بررسی مضمون فکری او و چگونگی تأثیرگذاریش بر نسل جوان جامعه را هرچه بیشتر بر ما آشکار می‌سازد. ضرورت بررسی و تبیین ابعاد مختلف اندیشۀ سیاسی شریعتی در راستای هرگونه پژوهش پیرامون تحولات سیاسی و اجتماعی ایران معاصر به‌ویژه دهۀ منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی آشکار می‌شود. برای تحدید موضوع، در نوشتار حاضر وجهۀ دین‌اندیشی شریعتی را با تکیه بر حادثۀ عاشورا با استفاده از روش توصیفی‌‌تحلیلی بررسی می‌کنیم. در این زمینه، پرسش اصلی پژوهش این است که خوانش شریعتی از اسلام سیاسی، به‌ویژه واقعۀ عاشورا دارای چه ویژگی‌هایی بوده است؟ در پاسخ به این پرسش مدعای پژوهش عبارت است از اینکه با توجه به ویژگی نواندیشانه‌ای که در تفکر دینی شریعتی وجود داشت، می‌توان خوانش وی از تاریخ اسلام را خوانشی نوآیین خواند که امروزه با عنوان «اسلام سیاسی» شناخته می‌شود. بر این اساس، این نوشتار در سه محور اصلی بررسی و ارائه خواهد شد: 1. مفهوم‌شناسی «اسلام سیاسی» و شاخصه‌های آن در اندیشۀ سیاسی شریعتی؛ 2. خوانش جدید از تاریخ اسلام به‌مثابۀ «اسلام سیاسی» در مجموعۀ افکار شریعتی؛ 3. تجلی عاشورا به‌مثابۀ نماد «اسلام سیاسی» در اندیشۀ شریعتی.