استفاده از مایع تخمیر UTMC 5040 Aspergillus westerdijkiae در کنترل زیستی علف هرز جودره (Hordeum spontanum)

مقدمه: علف هرز جودره (Hordeum spontanum) از مهم‏ترین علف‏های هرز مزارع غلات به ویژه گندم است. هدف از انجام پژوهش حاضر، معرفی قارچ‏های بیماری‏زای گیاهی جدا شده از خاک‏های مناطق مختلف ایران برای کنترل زیستی این علف هرز است. ‏‏‏ مواد و روش‏‏ها: ابتدا 150 نمونه قارچ جدا شده از نقاط مختلف ایران طی دو مرحله متوالی با غربال‏گری اولیه و ثانویه روی برگ آفتابگردان و جودره قرار گرفتند. به این منظور، 200 میکرولیتر از مایع تخمیر هر کدام از قارچ‏های کشت داده شده در محیط PDB روی برگ گیاهان یاد شده اسپری شد. در ادامه، توانایی جدایه‏های منتخب برای ایجاد نکروز در علف هرز جودره رشد داده شده در گلدان و نیز توانایی آن‏ها در مهار جوانه‏زنی و ریشه‏زایی علف هرز و همچنین، طیف میزبانی جدایه‏های منتخب بررسی شد. ‏‏‏ نتایج: پس از انجام غربال‏گری اولیه و ثانویه مشخص شد که جدایه Aspergillus westerdijkiae UTMC 5040 بیش‏ترین توانایی را در ایجاد نکروز در علف هرز جودره دارد. پس از اسپری 5/1 میلی‏لیتر از مایع تخمیر سانتریفوژ شده این جدایه قارچی بر برگ‏های بالغ علف هرز جودره کشت داده شده در گلدان، و پس از گذشت 3 هفته نکروز شدیدی در گیاه مشاهده شد. بررسی توانایی جدایه منتخب برای مهار جوانه‏زدن و ریشه‏زایی علف هرز، نشان داد که پس از گذشت 10 روز قوه نامیه جودره به میزان 75 درصد و قدرت ریشه‏زایی به طور میانگین از 60 میلی‏متر به 35 میلی‏متر کاهش یافت. بررسی طیف میزبانی جدایه مورد نظر نشان داد که از بین 25 گیاه مختلف، این جدایه توانایی ایجاد علایم بیماری را در سه گیاه هرز جودره، گارس و پیچک صحرایی دارد. ‏‏‏ بحث و نتیجه‏گیری: پژوهش حاضر، نخستین گزارش از کنترل زیستی علف هرز جودره توسط مایع تخمیر UTMC5040 A. westerdijkiae است و نتایج به دست آمده می‏تواند در یافتن علف‏کش‏های زیستی جدید استفاده شود.