استخراج ساختار سلسله مراتبی عوامل مؤثر در نظام مدیریت مراتع ایران

مسائل و مشکلات مراتع ایران متعددند و ارائه­ی راه حل برای آنها جزء از طریق بررسی همه­جانبه امکان پذیر نیست. هدف از این مطالعه، استخراج ساختار مدیریت مراتع ایران است. ابزار انجام مطالعه، پرسشنامه و مصاحبه به صورت چند مرحله­ای است. این مطالعه در سه مرحله­ی اکتشافی، ارزیابی، تجزیه و تحلیل و استخراج ساختار نهایی انجام شده است. در مرحله­ی اکتشافی، به صورت هدف­دار با نظرسنجی از خبرگان بخش­های آموزش، تحقیقات، دستگاه اجرایی و بهره­برداران عرصه­های مرتعی جایگاه مکانی اجزاء مختلف ساختار مدیریت مراتع ایران مشخص شد. در این مرحله ساختار اولیه­ی سلسله مراتبی عوامل مؤثر بر مدیریت مراتع طراحی شد (بخش پنل). در مرحله­ی ارزیابی با استفاده از پرسشنامه، ساختار حاصله در معرض قضاوت جوامع پاسخگو قرار گرفت. در مرحله­ی نهایی با استفاده از آنالیزهای آماری داده­ها، ساختار نهایی سلسله مراتبی استخراج و طراحی شد. صحت و دقت الگوی حاصله با استفاده از شاخص­های پایایی/آلفای کرونباخ (86/0=α) و روایی (پنل متخصصان) مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه از نرم افزارهای آماری SPSS 18 و STATISTICA استفاده شد. نتایج نشان داد نظام مرتعداری ایران مرکب از سه سطح به صورت سلسله مراتبی است. در سطح اول؛ عرصه­ی مرتعی، نظام آموزش و تحقیقات، نظام اجرایی و نظام بهره­برداری قرار دارد. هر یک از اجزاء در سطح اول به اجزاء زیرمموعه­ی خود در سطوح پائین­تر تقسیم­بندی شدند. این ساختار به صورت واضح­تر و دقیق­تری مشکلات را دسته­بندی، قابل فهم­تر و قابل مدیریت­تر می­کند. بدین طریق می­توان اقدامات با قابلیت مدیریتی و راهبردی­تر را در هر سطح و جزء معطوف داشت.