از مهندسی اجتماعی تدریجی تا مهندسی اجتماعی آرمانی: مقایسه تطبیقی رویکرد روشنفکران نسل اول و دوم پهلوی

Authors

Abstract:

تغییر جهت روشنفکری در ایران از راست به چپ طی دوره کوتاه‌مدت پهلوی اول رخ داد. برخلاف روشنفکران نسل اول پهلوی که به بازسازی جامعه ایرانی براساس الگویی تدریجی و گام‌به‌گام و برمبنای مدرنیته اعتقاد داشتند و این موضوع آنان را به همراهی با نظام پهلوی برای بازاندیشی درباره اندیشه ایران‌شهری کشاند، روشنفکران نسل دوم به‌طورکلی از مهندسی تدریجی اجتماعی دست شستند و بر تغییر انقلابی وضع موجود پای فشردند. این مقاله براساس نظریه مهندسی اجتماعی و کثرت‌گرایی مفهومی توضیح می‌دهد که این تغییر روش چه تفاوت‌هایی را در فضای روشنفکری ایران طی دوره پنجاه‌ساله پهلوی پدید آورد.  به گمان نویسندگان، روشنفکرانِ این دو نسل شباهت‌هایی با هم دارند، چنان‌که هردو نسل روشنفکر به‌شدت تحت تأثیر روندهای روشنفکری اروپایی بوده‌اند، هردو به مخالفت با پایگاه طبقاتی خود برخاسته‌اند و هردو داعیه بازگشت به خویشتن را داشته‌اند. با وجود این، آنان راهی سراسر متفاوت در پیش گرفتند. درحالی‌که نسل اول براساس بازخوانی آثار پارسی قبل از مشروطه به همراهی با دولت پهلوی برای پیشبرد مدرنیته در ایران پرداخت، نسل دوم ازطریق وارونگی اندیشه انقلاب ذهنی مارکسیسم، به مخالفت با نظام حاکم پرداخت و در این مسیر، با مدرنیته ایرانی نیز به جدال برخاست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جامعه‌شناسی انزوای روشنفکران (نقد کنش‌های روشنفکران عصر مشروطه تا پایان سلطنت پهلوی اول)

پیدایش گروه روشنفکران در ایران و به‌دنبال آن آغاز جنبش روشنفکری با هدف نوسازی جامعه، به آستانه مشروطیت بازمی‌گردد .روشنفکران عصر مشروطیت تا پایان دوره پهلوی اول نقش تاریخی دوران‌سازی را به‌عهدهداشتند. آنان پیشگامان مدرنیته و نوسازی بودند. خاستگاه اجتماعی و اندیشگی این روشنفکران و مفاهیم و مسائلی که به آن می‌پرداختند از زمینه‌های موضوعی جامعه‌شناسی تاریخی و از مباحث اصلی جامعه‌شناسی روشنفکران ای...

full text

بررسی رضایت ذی‌نفعان سازمانی با مدیریت مهندسی سازمانی و رویکرد مهندسی اجتماعی

از آن جا که از مهم­ترین عوامل بقاء سازمان، پاسخگویی مناسب به توقعات ذی­نفعان سازمانی می­- ‌باشد، امروزه ذی­نفعان سازمانی با حق انتخاب، کالا یا خدمات با کیفیت پایین را نمی‌پذیرند و سازمان‌ها که با آحاد ذی­نفعان سازمانی در ارتباط هستند، باید بتوانند به توقعات عقلایی جوابگو باشند. چون بحثی که اینک در محافل مدیریت جامعه‌شناسی مطرح است، بقاء و پایداری سازمان در جامعه است. در این راستا، هدف این بررسی...

full text

عوامل اجتماعی در مهندسی شایعه

شایعه در بین ملت‌ها، اجتماعات و در سامانه‌های نظامی‌و امنیتی یکی از موارد حائز اهمیت است. شایعه دارای علل و عوامل بسیاری است که با انواع مختلف ممکن است فرد و یا یک مجموعه سازمانی را در راه تحقق اهداف خود با مشکل جدی روبرو ساخته  و دست نیافتنی سازد و یا اینکه زمینه‌های تحقق آن را فراهم و حصول به اهداف پیش بینی شده را با سرعت غیرقابل باور همراه با کاهش هزینه‌ها و امکانات محدود فراهم سازد. شایعه ب...

full text

تحلیل و مقایسه غزلیات اجتماعی دوره مشروطه، پهلوی اول و دوم

در این مقاله ابتدا غزل اجتماعی تعریف گردیده و سپس سبک غزلیات اجتماعی دوره مشروطه، پهلوی اول و دوم بررسی و مقایسه شده است. بیشتر غزلیات اجتماعی دوره مشروطه، پهلوی اول و دوم در سطح زبانی با اوزان متوسط خفیف و متوسط ثقیل -که اوزانی جویباری و حزن آور است- سروده شده است. بیشترِ غزلیات مردّف و ردیف ها بیشتر پویاست(فعلی). همچنین آرایه های لفظی مانند جناس، سجع، تکرار واژه و واج در این غزلیات به کار رفته ...

full text

تحلیل و مقایسة غزلیات اجتماعی دورة مشروطه، پهلوی اول و دوم

در این مقاله ابتدا غزل اجتماعی تعریف گردیده و سپس سبک غزلیات اجتماعی دورة مشروطه، پهلوی اول و دوم بررسی و مقایسه شده است. بیشتر غزلیات اجتماعی دورة مشروطه، پهلوی اول و دوم در سطح زبانی با اوزان متوسط خفیف و متوسط ثقیل -که اوزانی جویباری و حزن‌آور است- سروده شده است. بیشترِ غزلیات مردّف و ردیف‌ها بیشتر پویاست(فعلی). همچنین آرایه‌های لفظی مانند جناس، سجع، تکرار واژه و واج در این غزلیات به کار رفته ...

full text

تحلیل و مقایسة غزلیات اجتماعی دورة مشروطه، پهلوی اول و دوم

در این مقاله ابتدا غزل اجتماعی تعریف گردیده و سپس سبک غزلیات اجتماعی دورة مشروطه، پهلوی اول و دوم بررسی و مقایسه شده است. بیشتر غزلیات اجتماعی دورة مشروطه، پهلوی اول و دوم در سطح زبانی با اوزان متوسط خفیف و متوسط ثقیل -که اوزانی جویباری و حزن‌آور است- سروده شده است. بیشترِ غزلیات مردّف و ردیف‌ها بیشتر پویاست(فعلی). همچنین آرایه‌های لفظی مانند جناس، سجع، تکرار واژه و واج در این غزلیات به کار رفته ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 2

pages  96- 116

publication date 2015-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023