از انتخاب تا تغییر رشته ی تحصیلی: امکان نوع شناسی مهاجران تحصیلی

چکیده تغییر رشته در مقطع تحصیلات تکمیلی طی سالیان اخیر، از چالش‌های جدید وزارت علوم و آموزش و پرورش ایران به شمار می‌رود که پژوهش حاضر توجه خود را بدان معطوف داشته است. چیستی، چرائی و چگونگی تغییر رشته، سه محور اساسی پرسش از این پدیده‌ی نوظهورند که مقاله‌ی حاضر می‌کوشد از طریق سنخ­شناسی(تیپ­بندی) تغییررشته­دهندگان به این سه پرسش تا حدی پاسخ گوید. سنخ­شناسی مبتنی بر اظهارات خود آنان و مصاحبه‌های به عمل آمده از ایشان، راهبرد اصلی مقاله‌ی حاضر و وجه توجه آن به پدیده‌ی مذکور است. جهت ارائه‌ی توصیفی عمیق و به دور از سوگیری، از روش پدیدارشناسی بهره گرفته شده است. از منظر افراد، بین 8 تا 9 مرحله‌ی تعیین‌کننده در جریان فرایند تغییر رشته قابل تفکیک است که در هر یک از این مراحل افراد بر حسب شرایط و انگیزه‌ها،  سنخ­شناسی می‌گردند. در نهایت اصلی‌ترین تفکیک و سنخ­شناسی و دوگانه‌ی قابل ارائه در این خصوص، یکی دوگانه‌ی تغییر رشته‌های بنیادین- غیر بنیادین و دیگری تغییر رشته‌های مدرن- سنتی‌اند. چیستی و چرائی تغییر رشته برای هر کدام از سنخ­‌های مذکور، معنائی متفاوت دارند گر چه در عموم آنان، چگونگی این فرایند سیری مشابه و مقارن دارد.