ارزیابی کیفیت اجرای طرح‌های هادی و اثرات آنها در روستاهای مرزی (مطالعه موردی: شهرستان زهک)

Authors

  • صادق اصغری لفمجانی استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشگاه زابل، زابل، ایران
  • مهدی معصومی جشنی دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
Abstract:

 در سال‌های اخیر، برنامه‌ریزان و سیاستگذاران به ویژه در کشورهای در حال توسعه به برنامه‌ریزی کالبدی سکونتگاه‌های روستایی به منظور هدایت منطقی عناصر کالبدی در عرصه‌های روستایی توجه زیادی کرده‌اند. پذیرش این واقعیت امری اجتناب‌ناپذیر است و هدایت پویش‌های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی سکونتگاه‌های روستایی بدون بهره‌گیری از برنامه‌ای هماهنگ و همسان در جهت توسعه کالبدی، کاری دشوار و گاه ناممکن به شمار می‌آید. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کیفیت اجرای طرح‌های هادی روستایی و بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی و کالبدی آنها در شهرستان زهک می‌باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل تمامی روستاهایی است که اجرای طرح هادی در آنها اتمام یافته است و روستاهای نمونه شامل روستاهایی است که حداقل 2 سال از زمان اتمام اجرای طرح هادی در آنها سپری شده باشد. بر این اساس، در این پژوهش، 16 روستا مورد بررسی قرار گرفته است که با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در آنها و با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 356 سرپرست خانوار به عنوان نمونه‌های خانوار تعیین گردید. برای تحقق اهداف مورد نظر، ضمن مطالعات اسنادی، طیف گسترده‌ای از شاخص‌ها با ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی تعیین و در چارچوب مطالعات میدانی مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، فرم‌های مشاهدات میدانی برای بررسی کیفیت اجرای طرح‌های هادی و پرسشنامه‌های خانوار برای بررسی اثرات آنها مورد استفاده بوده‌اند. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، ضمن بهره‌گیری از قابلیت‌های نرم‌افـزار ArcGIS برای تحلیل‌های فضایـی، از روش‌های آماری تحلیل واریانس یک‌طرفه One-way Anova) ) و آزمون همبستگی کندال (Kendall's tau-b) در نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش مؤید آن است که در 3 روستا از 16 روستای مورد مطالعه، کیفیت اجرای طرح هادی در سطح مطلوب و در 5 روستا در سطح پایین می‌باشد. از طرف دیگر، بر اساس تحلیل‌های آماری، در روستاهای مورد مطالعه اختلاف معناداری بین سطح اثرات طرح‌های هادی در ابعاد مختلف وجود دارد. در این راستا، بیشترین میزان اثرات این طرح در بعد اقتصادی (با میانگین 07/3) و در سایر ابعاد نیز پایین‌تر از میانه نظری می‌باشد. همچنین نتایج آزمون همبستگی کندال بین برایند کلی اثرات طرح‌های هادی و نرخ رشد جمعیت روستاهای مورد مطالعه نشان می‌دهد که بین این دو متغیر، ارتباط مستقیم با همبستگی متوسط برقرار می‌باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی اثرات اقتصادی اجرای طرح هادی در سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان رباط‌کریم)

  از مهم‌ترین طرح‌های اجرایی دولت در زمینه عمران روستاها، تهیه و اجرای طرح هادی روستایی است و بر این نکته تأکید دارد که با ارتقای سطح کیفی ساختار کالبدی، ساختار اجتماعی و اقتصادی روستاهای کشور نیز متحول و از این راه زمینه‌های توسعه روستایی فراهم می‌شود. هر چند سیاست‌گذاران اثربخشی همه ‌جانبه‌ای را از اجرای این طرح دنبال می‌کنند، اما امروزه اهمیت اصلی و چشمگیر آن در اثربخشی اقتصادی است. سنجش میز...

full text

ارزیابی اثرات اجرای طرحهای هادی روستایی و نقش آنها در توسعه روستایی(مطالعه موردی: روستاهای شهرستان سقز)

یکی از راهبردهای توسعه که در دهه اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با هدف دستیابی به توسعه در مناطق روستایی، تهیه و اجرا گردید، طرح هادی روستایی است که به عنوان مهمترین سند رسمی و قانونی توسعه و عمران یک روستا در کشور ما مطرح می باشد و جایگاهی مشابه جایگاه طرح جامع و هادی شهری برای روستاها دارد. اما علی رغم اینکه طرح هادی به عنوان یک متغیر بیرونی، وارد سیستم روستا می شود و ساختارهای اقتصادی، اجتم...

استفاده از مدل توسعه یافتگی موریس برای ارزیابی عملکرد طرحهای هادی (مطالعه موردی روستاهای شهرستان بناب)

نخستین اقدام در جریان برنامه­ریزی بهتر، شناخت است. شناخت مستلزم تلاش­ها، هزینه­ها و البته کارهای علمی زیادی است که از دقت لازم و کافی برخوردار باشند. طرح­های توسعه روستایی به عنوان مدل­هایی پیشنهاد شده برای توسعه کالبدی، فرهنگی، اقتصادی و ... روستاها به شمار می­روند که البته شکل گیری این طرح­ها معمولا در ارائه خدمات رسانی به روستاها مطرح شدند که معمولا از برنامه مشخصی حداقل در دهه اول انقلاب بر...

full text

استفاده از مدل توسعه یافتگی موریس برای ارزیابی عملکرد طرحهای هادی (مطالعه موردی روستاهای شهرستان بناب)

نخستین اقدام در جریان برنامه­ریزی بهتر، شناخت است. شناخت مستلزم تلاش­ها، هزینه­ها و البته کارهای علمی زیادی است که از دقت لازم و کافی برخوردار باشند. طرح­های توسعه روستایی به عنوان مدل­هایی پیشنهاد شده برای توسعه کالبدی، فرهنگی، اقتصادی و ... روستاها به شمار می­روند که البته شکل گیری این طرح­ها معمولا در ارائه خدمات رسانی به روستاها مطرح شدند که معمولا از برنامه مشخصی حداقل در دهه اول انقلاب بر...

full text

ارزیابی و تحلیل اثرات اجرای طرح های هادی روستایی در بهبود کیفیت زندگی روستاییان(مطالعه موردی: روستاهای بخش خاوومیرآباد شهرستان مریوان)

ارتقا و بهبود سطح کیفیت زندگی روستاییان به عنوان هدف اصلی اجرای برنامه های توسعه روستایی و از مهمترین آنها یعنی طرح‏های هادی به عنوان موردی ترین طرح های توسعه محلی است. در این راستا نیاز است که پس از گذشت چند سال از اجرای طرح های هادی، ارزشیابی لازم انجام شود تا از یک سو پیامدهای اجرای طرح  بر تغییرات سطح کیفیت زندگی روستاییان مشخص گردد و از سویی دیگر با شناسایی نقاط قوت و ضعف، اطلاعات لازم برا...

full text

تحلیل اثرات اجرای طرح‌های هادی بر کیفیت محیطی سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان هامون)

طرح­های هادی با هدف دستیابی به زندگی مطلوب و رضایت­بخش در مناطق روستایی اجرا شده است. بر این اساس، ارزیابی کیفیت­ محیطی روستاهایی که در آن‌ها طرح هادی اجراشده، با توجه به اثرگذاری آن بر فضاهای اکولوژی به‌عنوان رویکردی اجتناب‌ناپذیر در حوزۀ برنامه­ریزی روستایی امری ضروری به نظر می­رسد. با توجه به اهمیت موضوع، در این تحقیق تلاش شده است تا تأثیر اجرای طرح­های هادی بر بهبود کیفیت محیطی سکونتگاه­های...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 25  issue 2

pages  169- 187

publication date 2017-02-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023