ارزیابی کتاب درس‌نامۀ نظریه‌پردازی علمی اقتصاد اسلامی از منظر واقع‌گرایی انتقادی؛ با تأکید بر آراء روی بسکار

author

Abstract:

فقدان نظریه یکی از چالش ­های اساسی در حوزه­ی  مطالعات علوم انسانی اسلامی است که برخی کوشیده ­اند با طرح مباحث فلسفی و روش­شناختی تمهیداتی برای نظریه پردازی در این حوزه فراهم آورند. کتاب درس­نامه­ نظریه پردازی علمی اقتصاد اسلامی، اثر حسن آقا نظری، که جهت استفاده دانشجویان و پژوهشگران فعال در زمینه اقتصاد اسلامی تدوین شده، کوشیده است روش بهره­گیری توأمان از نظریه­ های مطرح در حوزه­ی فلسفه­ی علم و فلسفه­ ی اسلامی و همچنین آموزه­ های اسلامی را برای دست­یابی به نظریه ­ای در عرصه اقتصاد اسلامی بیان دارد. در این مقاله ایده­ ی اصلی کتاب که عمدتاً در فصل سوم از بخش دوم، با عنوان روش نظریه پردازی علمی اقتصاد اسلامی بیان شده است، از منظر علم ­شناسی واقع­ گرایی انتقادی ارزیابی می­گردد و به ظرفیت­های این نظریه­ی علم­شناسانه جهت حمایت از ایده­ ی علوم انسانی اسلامی اشاره می­گردد.با وجود نقدهای ساختاری، صوری و محتوایی این کتاب و همچنین جایگاه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها، شایسته است در ویراست بعدی بازنگری اساسی در ساختار و محتوای کتاب صورت گیرد و با بهره­گیری از آخرین دستاوردهای علم­­ شناسانه و دین­ شناسانه و دیدگاه ­های مطرح در علوم انسانی اسلامی، مبنای مستحکم ­تری برای نظریه ­پردازی در اقتصاد اسلامی ارائه گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مبانی هستی‌شناختی و معرفت‌شناختیِ اجتماعی رئالیسم انتقادی؛ با تأکید بر آراء روی بسکار

هدف این نوشتار ارائه مبانی هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه مکتب رئالیسم انتقادی است و سعی می‌شود نگرش این مکتب را در ارتباط با جهان اجتماعی و رویداد‌های درون آن توضیح دهد و نشان دهد چگونه می‌توان با استفاده از مبانی این مکتب به تبیین بهتر واقعیت اجتماعی دست یافت. اگرچه این مکتب از جهت هستی‌شناسی، رئالیست و از بابت معرفت‌شناسی، تفسیری ـ هرمنوتیک است اما انتقاد‌های جدی به این دو مکتب دارد و هر دو مک...

full text

علل انحطاط تمدن اسلامی از منظر استاد مطهری با تأکید بر تحلیل محتوای کتاب داستان راستان

علل انحطاط تمدن اسلامی از موضوعاتی است که ذهن اندیشمندان بسیاری را به خود جلب کرده است و نظریه ‌پردازان زیادی هم از منظرهای گوناگون نظریه‌هایی در تبیین این موضوع بیان کرده‌اند. استاد مرتضی مطهری ازجمله اندیشمندان ایرانی است که این موضوع سال‌ها دغدغه ذهن او بوده و برای بررسی این موضوع نقشه راه همه‌ جانبه‌ای ترسیم کرده است. ایشان معتقد بود اصلاح نگرش بر اصلاح عمل مقدم است؛ پس برای بهبود عملکرد اف...

full text

بررسی اقتصاد ایران در قالب یک مدل کلان سنجی از منظر اقتصاد اسلامی با تأکید بر رشد اقتصادی

امروز توجه به اقتصاد اسلامی، به ‌‌عنوان یک رویکرد و قرائت خاص در علم اقتصاد، فزونی یافته و اقتصاد‌دانان اسلامی با تأکید بر این رویکرد به نظریه‌پردازی در حیطه مسائل اقتصادی می‌پردازند. نتایج این رویکرد می‌تواند نقش برجسته‌ای در نوع سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشورهای مسلمان داشته باشد. مرور ادبیات اقتصادی اخیر، به‌ویژه شاخه‌هایی مانند اقتصاد نهادگرایی نشان می‌دهد ادبیات اقتصادی امروز بر تأثیرپذیری ا...

full text

پیشرفت علم از منظر روی بسکار و خطاپذیری شناخت؛ نقدی بر چهار رویکرد

مهمترین رویکردها در تبیین پیشرفت علم، عبارتند از: رویکرد معنایی، کارکردی، معرفتی و ادراکی. هر کدام از این رویکردها با توجّه به هدفی که برای علم متصوّر است، پیشرفت را نیز بر همان مبنا تعریف می‌‌کنند. رویکرد معنایی، پیشرفت را مبتنی بر تقرّب به صدق، رویکرد کارکردی مبتنی بر حلّ مسئله، رویکرد معرفتی مبتنی بر انباشت دانش و رویکرد ادراکی نیز پیشرفت را مبتنی بر افزایش فهم، تعریف می‌‌کند. روی بسکار با توصیف...

full text

بررسی و نقد کتاب «نظریه‌پردازی علمی اقتصاد اسلامی»

یکی از موضوعات مهم در اقتصاد اسلامی نحوه تولید نظریه و جرح و تعدیل نظریات اقتصادی رایج است. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و انتشارات سمت با انتشار ویرایش سوم کتاب «نظریه‌پردازی علمی اقتصاد اسلامی» در سال 1391، که به کوشش حجت الاسلام حسن آقانظری تألیف شده است، تلاش کرده‌اند گامی در این راستا بردارند. در این کتاب نویسنده بر آن است تا با تلفیق آموزه‌های اسلام و روش علمی برگرفته از فلسفه علم، به ارائه رو...

full text

ارزیابی الگوهای سرمایه‌گذاری از منظر اسلامی با تاکید بر اقتصاد ایران

در چارچوب اقتصاد متعارف فرایند شکل­گیری سرمایه که از آن به سرمایه­گذاری تعبیر می­شود از مجرای تعامل بخش اسمی با بخش واقعی اقتصاد تحقق می­یابد. این فرایند از بعد نظری قابل قبول بنظر می­رسد. اما در حوزه اجرا از آن­جا که در قالب فروض موجود نرخ بهره در بازار پول تعیین و بصورت برونزا به بخش واقعی اقتصاد(مثلا در زمینه تقاضای سرمایه­گذاری) دیکته می­شود در چارچوب ملاحظات اسلامی قابل­پذیرش نبوده و انتقا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 5

pages  303- 321

publication date 2020-07-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023