ارزیابی کارایی مدل‌های مختلف برآورد بار معلق به روش منحنی سنجه در حوزۀ آبخیز سفید رود

Authors

  • جمال قدوسی استادیار، مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، ایران
  • حسن احمدی استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
  • صدیقه محمدی استادیار، گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان
  • علی سلاجقه استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
  • علی کیانی راد استادیار، مؤسسۀ ‌پژوهش‌های ‌برنامه‌ریزی، اقتصاد‌کشاورزی
Abstract:

رسوب معلق بزرگترین منبع آلوده­کنندۀ غیرنقطه­ای و عامل اصلی تخریب کیفیت آب­های سطحی است. چون مدل­های هیدرولیکی انتقال رسوب قادر به پیش­بینی بار معلق رودخانه نیستند، منحنی­های سنجه رسوب به عنوان معمول­ترین روش­های هیدرولوژیکی برآورد بار رسوبی معلق رودخانه­ها کاربرد وسیعی دارند. از آنجایی که معادلات رگرسیونی منحنی سنجه به علت تبدیل لگاریتمی آمار دبی جریان و رسوب معلق دارای اریب زیاد هستند، ضرایب اصلاحی جهت حذف اثر تبدیل لگاریتمی و اریب ناشی از برون­یابی در ایستگاه­های هیدرومتری واقع در سرشاخه­ها و رودخانه­های اصلی حوزۀ آبخیز سفیدرود، در 20 ایستگاه، استفاده شد. پس از مقایسۀ 9 روش برآورد منحنی سنجه شامل روش­های یک­خطی، یک­خطی با ضرایب اصلاحی CF1، CF2، FAO، روش دوخطی، روش حد وسط دسته­ها، حدوسط با ضرایب اصلاحی CF1، CF2 و FAO  با استفاده از دو معیار RMSE و NASH  نتایج نشان داد که روش حد وسط و روش حد وسط با ضرایب اصلاحی CF2 و CF1 در مقایسه با سایر روش­های منحنی سنجه، بیشترین برازش­ها (از نظر فراوانی) را به ایستگاه­های حوضۀ سفید رود دارا هستند. در کل می­توان نتیجه گرفت که ضرایب اصلاحی CF1 و CF2 در اغلب ایستگاه­ها به دلیل جبران کم­تخمینی روش­های منحنی سنجه، موجب افزایش کارایی مدل شده­اند. نمودار تغییرات رسوب­دهی (به­دست آمده از توابع منتخب­) به ازاء مساحت نشان داد که این تابع نمودار دارای نمای کمی بیشتر از واحد است که ناشی از ا­فزایش رسوب­دهی به ازاء افزایش واحد مساحت است. طبق نتایج این تحقیق سالانه حدود 30 میلیون تن رسوب معلق وارد مخزن سد سفیدرود می­شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تعیین مناسب ترین روش برآورد بار معلق در رود سیستان

رسوب‌گذاری در مسیر رود‌ها از بزرگ‌ترین مشکلات منابع آب سطحی به‌شمار آمده و باعث واردشدن زیان‌هایی به بناها و مزرعه‌ها و تغییر مسیر رودها می‌شود. روش‌های مختلفی برای تخمین بار رسوبی به‌کار برده‌می‌شوند اما به نحوه‌ی استفاده و دقت آن‌ها کم‌تر توجه شده است. در این پژوهش رود رسوب‌گذار سیستان در انتهای حوزه‌ی آب‌خیز رود هیرمند با شیبی ملایم و طول تقریبی 70 کیلومتر انتخاب شد. از آمار داده‌های متناظر ...

full text

ارزیابی روش های مختلف توسعه منحنی سنجه رسوب و مدل‌های شبیه‌سازی کامپیوتری به منظور تخمین بار رسوبی حوضه آبریز مازندران

  هدف از این مطالعه تجزیه و تحلیل بار رسوبی در آبراهه­های حوضه آبریز مازندران با استفاده از روش­های مختلف تولید منحنی­های سنجه رسوب و روش­های شبیه­سازی کامپیوتری با استفاده از داده­های شدت جریان و غلظت رسوب معلق می­باشد. به همین منظور شش روش مختلف برای تولید منحنی­های سنجه رسوب (داده­های خام، داده­های کلاسه­بندی­شده، متوسط ماهانه، متوسط فصلی، متوسط سالانه و داده­های دوره­های سیلابی- کم­آبی) در...

full text

کارآیی روش‌های مختلف تفکیک داده در افزایش دقّت و صحّت منحنی سنجه رسوب؛ مطالعه موردی بخشی از حوزه آبخیز سفید رود

با توجه به تعداد کم ایستگاه‌های هیدرومتری در کشور و عدم تداوم نمونه‌برداری و اندازه‌گیری رسوب در بسیاری از ایستگاه‌های موجود، از طرفی آمار دقیقی از میزان بار رسوب در بسیاری از رودخانه‌های کشور در دست نیست و از طرف دیگر با توجه به اختلاف شرایط آب و هوایی، هیدرولوژیکی و توپوگرافی در کشور، تهیه و یا واسنجی منحنی سنجه رسوب برای مناطق مختلف، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. از این رو تحقیق حاضر با هدف تهیه...

full text

قابلیت شبکه‌های عصبی مصنوعی جهت مدل‌سازی چند ایستگاهه بار معلق در مقایسه با روش منحنی سنجه رسوب

رسوبات حمل شده توسط رودخانه می‌تواند باعث بوجود آمدن خساراتی به اراضی کشاورزی و تأسیسات آبی گردد. برآورد صحیح بار رسوب در تأسیسات آبی مانند سدها باعث جلوگیری از صرف هزینه‌های اضافی خواهد شد. کشور ما ایران با دارا بودن رودخانه‌های متعدد، پتانسیل بالایی جهت ایجاد سد دارد. یکی از دلایل آن کاهش یافتن ظرفیت انتقال آب توسط مقطع رودخانه به دلیل انباشتگی رسوبات می‌باشد. لذا بررسی پدیده رسوب و برآورد رس...

full text

ارزیابی مدل برنامه ریزی بیان ژن برای برآورد بار رسوب معلق بر اساس پیش پردازش داده ها با روش آزمون گاما (مطالعه موردی: حوزه آبخیز رود زرد)

ی. در این پژوهش، داده‌های ایستگاه هیدرومتری ماشین در حوزه آبخیز رود زرد، با طول دوره آماری 36 سال (1356-1391) مورد استفاده قرار گرفت. متغیرهای ورودی به مدل GEP شامل دبی لحظه‌ای (Q)، متوسط دبی روزانه (Qi) و متوسط بارندگی روزانه (Pi) به همراه سه گام تأخیر زمانی و متغیر خروجی به مدل شامل بار رسوب معلق روزانه می-باشد. برای کاهش در وقت و هزینه، پیش‌پردازش داده‌های ورودی به مدل GEP با استفاده از روش ...

full text

آنالیز روش‌های مختلف منحنی سنجه در برآورد رسوب ورودی به سدها (مطالعه موردی: سد دوستی)

تخمین دقیق حجم رسوبات حمل شده به وسیله­ی رودخانه­ها و متعاقباً حجم رسوب ورودی به سدها در بسیاری از پروژه­های کلان مدیریت منابع آب دارای اهمیت فراوان است. به منظور تخمین بار رسوبی ورودی روش­های مختلفی از جمله روابط رگرسیونی در قالب معادلات سنجه به کار برده می­شوند که نحوه استفاده و دقت آن­ها کم­تر مورد توجه قرار گرفته است. همچنین به دلیل هزینه بالای اندازه­گیری مداوم رسوب حمل شده و پایش آن برآورد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 70  issue 4

pages  977- 990

publication date 2017-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023