ارزیابی پراکنش مکانی و ارتباط وقوع خشکسالی با کاهش کیفیت آب‌های زیرزمینی برپایه شاخص‌های GRI در محیط GIS (مطالعه موردی: 609 دشت ایران)

Authors

  • سعید عظیمی دکترای عمران – آب و سازه‌های هیدرولیکی ، دانشکده مهندسی عمران، گروه عمران آب، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران
  • سید آرمان هاشمی منفرد دانشیار عمران، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران
  • مهدی اژدری مقدم دانشیار عمران، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران
Abstract:

خشکسالی آب­های زیرزمینی زمانی اتفاق می‌افتد که آبخوان‌ها به عنوان یک منبع مهم تامین آب، تحت تاثیر خشکسالی طولانی مدت قرار می‌گیرند. شاخص خشکسالی آب­های زیرزمینی GRI)) برای بیان تغییرات بلند مدت عمق داده­های پیزومتری و مشاهداتی آبخوان استفاده می­شود. در این پژوهش نتایج محاسبات وقوع خشکسالی با توجه به پراکنش مکانی آن در حیطه 609 دشت کشور، در محیط GIS با نتایج محاسبات شاخص کیفیت آب شرب منابع آبخوان، به روش FAHP در دو بازه متوالی ده ساله و بازه بلند مدت 1373 تا 1394 مورد مقایسه واقع گردید. همبستگی مشابه تغییرات در دو دسته معادل زمانی، شاخص GRI و شاخص کیفیت آب شرب، بیانگر وجود یک رابطه نزدیک و مستقیم بین کاهش سطح آب در آبخوان­ها و افزایش شماره کلاس، به معنی کاهش کیفیت آب بود. نتایج محاسبات شاخص GRI نشان داد که وقوع تنها 3/3% خشکسالی نزدیک به نرمال در ده سال اول، در ده سال دوم به رقم 8/70% افزایش داشته است و به شکلی مشابه رقم کلاس ترسالی نزدیک به نرمال از 1/87% به 7/27% کاسته شده است. این تغییرات از منظر نوع در کلاس­های ترسالی ملایم، ترسالی شدید، و ترسالی بسیار شدید هم دیده شد. یافته­ها نشان داد که مناطق مرکزی و بخش­هایی از استان خراسان­های رضوی و شمالی و همچنین محدوده وسیعی از استان فارس و عموما نواحی جنوب ایران، کلاس خشکسالی­های شدید را تجربه کرده­اند. طبق بررسی نقشه های خشکسالی و نمودار افزایش حجم برداشت از منابع بهره برداری آب­های زیرزمینی از سال 1373 تا 1394 مشخص می­شود که عامل اصلی تغییرات برداشت بی رویه از چاه­های بهره برداری با کاربری کشاورزی است و این موضوع حساسیت آبخوان های ایران را به مقدار تغییرات سطح آب در سطح وسیعی نمایش می دهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پایش تغییرات مکانی و زمانی خشکسالی آب‌های زیرزمینی با استفاده از شاخص‌های GRI و SWI (مطالعه موردی: دشت ساری- نکا

Decrease of aquifer recharge, Increased pumping through deep wells for agricultural purposes, increases in temperature and evapotranspiration, climate change and change the type of precipitation induced reduce of water level and water table which is called Groundwater Drought. Identifying, monitoring and characterization of drought is very important for water resources planning. The object of t...

full text

پراکنش آلودگی منابع آب زیرزمینی به نیترات در محیط gis: مطالعه موردی دشت سنقر

زمینه : نیترات از عوامل آلاینده منابع آب زیرزمینی است که در غلظت های بالاتر از حدود مجاز منجر به مخاطرات بهداشتی مانند متهموگلوبینمیا و تشکیل ترکیبات نیتروزآمین می گردد. هدف این مطالعه اندازه گیری میزان نیترات، علل و منشأ آلودگی و پهنه بندی غلظت نیترات در منابع آب شرب روستاهای شهرستان سنقر بود. روش ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، 73 مورد نمونه برداری آب از تمام منابع آب زیرزمینی دشت سنقر، طی د...

full text

بررسی کیفیت آبهای زیرزمینی دشت خرم آباد

آب‌های زیرزمینی در طول مسیر حرکت خود، تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون محیط دربرگیرنده قرارگرفته، بر همین اساس مواد به شکل املاح، انگل، میکروب و یا ناخالصی­های مختلف وارد آب‌ شده که این سبب تغییرات کیفیت و آلودگی آب می‌شود. لذا بررسی و تحقیقات در این زمینه جهت شناخت عوامل مؤثر بر کیفیت آب به لحاظ تعیین مشخصات کیفی آب، برای مصارف مختلف ضروری است. در این تحقیق محدوده وسیعی از منابع آب‌های زیرزمینی شه...

full text

تهیه نقشه قابلیت آبیاری اراضی کشاورزی آبهای زیرزمینی دشت مهران در محیط GIS

دشت مهران با وسعت حدود300 کیلومتر مربع یکی از وسیع­ترین دشتهای استان ایلام می باشد. در این دشت به لحاظ وجود اراضی کشاورزی فراوان، حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق رواج چشمگیری دارد و لذا مطالعه آبهای زیرزمینی که به عنوان اصلی ترین منبع آب در کل دشت محسوب می شود، ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، جهت بررسی آبهای زیرزمینی دشت، ابتدا داده های کمّی و کیفی چاه های بهره برداری و پیزومتر تهیه گردید و سپس ب...

full text

بررسی همزمانی روند خشکسالی و افت سطح آبهای زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت داراب)

آب¬های زیرزمینی یکی از منابع مهم شرب و کشاورزی در دنیا به شمار می¬رود. در اثر استحصال بیش از حد این منابع و خشکسالی¬ها در سال¬های اخیر میزان سطح این منابع، افت قابل توجهی داشته است. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر خشکسالی¬ها برروی سطح آب زیرزمینی و برآورد تاخیر زمانی خشکسالی در دشت داراب است. به این منظور با استفاده از داده های بارندگی ایستگاه داراب و با استفاده از شاخص اقلیمی spi اقدام به استخرا...

full text

ارزیابی خصوصیات هیدروژئوشیمیایی آبهای زیرزمینی دشت رومشگان، لرستان، ایران

محدوده مورد مطالعه شامل دشت رومشگان است که در جنوب غربی شهرستان کوهدشت از توابع استان لرستان واقع شده است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی تأثیر عوامل زمین­شناسی و فعالیت­های کشاورزی در کیفیت آبهای زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه می­باشد. به این منظور از چاههای آب منطقه نمونه برداری به عمل آمده است. مقادیر پارامترهای هدایت الکتریکی، pH و دمای آب در محل نمونه برداری اندازه گیری شده­اند. نتایج نشان ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1396  issue 29

pages  73- 89

publication date 2018-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023