ارزیابی وضعیت بهره‌برداری ماهی کلمه خزری، Rutilus caspicus Yakovlev, 1870 در جنوب شرقی دریای خزر

ماهی کلمه خزری (Rutilus caspicus, Yakovlev, 1870) یکی از با ارزش‌ترین گونه­های تجاری دریای خزر است که طی دهه­های گذشته، میزان صید آن به دلیل بهره­برداری بیش از حد، نوسانات زیادی داشته است. در این پژوهش، داده­های طولی حاصل از 246 نمونه صید شده از تورهای شرکت­های تعاونی پره مستقر در سواحل جنوب شرقی دریای خزر در فصل صید 94-1393 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، ماهیان صید شده در دامنه سنی 10-3 سال، دامنه طول چنگالی 5/14 تا 1/32 سانتی­متر و دامنه وزنی 7/70 تا  437 گرم قرار داشتند. پارامترهای رشد در معادله ون برتالانفی بصورت ](766/0+t)12/0-e-1[ 8/41= Lt بدست آمد. رابطه طول چنگالی- وزن بصورت 9184/2FL0208/0=WT (901/0=R2) برای ماده­ها و 0244/3FL0138/0=WT (92/0=R2) برای نرها محاسبه گردید. الگوی رابطه طول چنگالی و وزن کل در هر دو جنس ایزومتریک بود. ضرایب مرگ و میر کل (Z)، مرگ و میر طبیعی (M) و صیادی (F) بترتیب 239/1، 324/0 و 916/0 بر سال و نرخ بهره­برداری (E) 74/0 محاسبه شد. میزان زی‌توده ماهی کلمه 417 کیلوگرم و میزان MSY معادل 215 کیلوگرم محاسبه و برآورد گردید، درحالیکه کل میزان صید شرکت­های تعاونی پره­ معادل 28 کیلوگرم بود. بنابراین، ذخایر ماهی کلمه در بخش جنوب شرقی دریای خزر بشدت در صید بیش از حد بوده است و نیازمند ارائه راهکارهای مدیریتی کارا جهت حفظ ذخایر آن می­باشد.