ارزیابی نمود نقش اجتماعی زن در سینمای ایران (سال‏ های 1390ـ1396)

سینما به‌منزلة رسانه‌ای که به کسب پایگاهی مستحکم در میان مردم موفق شده، علاوه بر جنبه‏های هنری از مناظر دیگری نظیر جامعه‏شناسی نیز قابل تحلیل و بررسی است. نظریۀ بازتاب یکی از نظریاتی است که زیرمجموعة جامعه‏شناسی سینما قرار می‏گیرد و از دیدگاهی به مقولة سینما می‏نگرد که وجود ارتباط تنگاتنگ و گسست‌ناپذیر بین فیلم‏های تولیدشده در یک بافتار اجتماعی با خود آن بافتار، به‌طور عام، و نهادهای سازندۀ آن، به‌طور خاص، را اجتناب‌ناپذیر می‏داند. در این پژوهش، سعی بر این است تا با تکیه بر این موضع فکری نقش اجتماعی کاراکترهای زن موجود در فیلم‏های ساخته‌شده بین سال‏های 1390ـ1396 به روش تحلیل محتوای کیفی واکاوی شود. انتخاب این بازة زمانی به دلیل نزدیکی به زمان نگارش مقاله (1397) و به تبع آن نزدیکی به بافت جامعۀ امروز مخاطبان است. جامعۀ آماری مورد نظر به طور هدفمند از بین فیلم‏های برنده‌شده در بخش‏های بهترین فیلم، بهترین فیلم‌نامه و بهترین فیلم از دید تماشاگران جشنوارة فجر این دوره انتخاب شده است. در بخش اصلی نیز، تحلیل نقش اجتماعی شخصیت‏ها براساس پنج شاخصه، که به باور نگارندگان جوانب مختلف نقش اجتماعی زن در سینما را مورد پوشش قرار می‏دهد، صورت می‏پذیرد: 1. ژانر فیلم‏ها، 2. طبقة اجتماعی شخصیت‏ها، 3. نوع شغل شخصیت‏ها، 4. خودکارآمدی اجتماعی شخصیت‏ها و 5. کنشگری شخصیت‏ها؛ تا از این طریق جایگاه اجتماعی زنان، به‌عنوان تشکیل‏دهندگان نیمی از جمعیت ایران‌ـ به‌واسطۀ تشریح تصویر ارائه‌شده در سینمای این شش سال‌ـ مشخص شود.