ارزیابی نمای بزرگراه نواب

توسعه روزافزون و ناهمگون شهر تهران در دهه‌های اخیر، ساخت و سازهای جدید ساختاری را در شهر پدید آورده است که با ساختار طبیعی و تاریخی آن در موارد بسیاری تطبیق نداشته و شهری متضاد و گسسته را پدید آورده که هویت و خوانایی خود را از دست داده است. از این ساخت و سازهای جدید می‌توان به شبکه بزرگراه‌های درون‌شهری و توده‌های عظیم ساختمانی اشاره کرد. امروز بزرگراه‌های تهران از مهم‌ترین عناصر استخوان‌بندی شهر در جهت‌دهی ذهنیت شهروندان از سیما و منظر شهر نقش بسزایی را ایفا می‌کنند و در واقع بخش مهمی از نمای شهری تهران امروز را تشکیل می‌دهد و درک شهروندان از شهر کنار این بزرگراه، شکل می‌گیرد. در تهران بزرگراه‌های شمالی- جنوبی و شرقی- غربی متعددی در محدوده‌ها و مناطق مختلف شهر احداث شده است؛ عبور بزرگراه‌ها از مناطق مسکونی، جداره‌های مسکونی، که زمانی در مقیاس خرد تحلیل می‌شدند، را به نمای شهری و جداره‌های درجه اول شهر تبدیل کرده ‌است؛ جداره‌هایی که برخورد با آنها در چارچوب اهداف منظر شهری، مدیریت و برنامه‌ریزی ویژه‌ای می‌طلبد. بزرگراه نواب نمونه‌ای بارز از شکل‌گیری جداره مسکونی در کنار بزرگراه است؛ جداره‌ای برنامه‌ریزی شده که راه میان آن هم به لحاظ موقعیت اصلی شمالی‌ـ جنوبی و هم به لحاظ مقیاس پروژه در شهر تهران، اهمیت ویژه‌ای دارد. این نوشتار تلاش می‌کند جداره بزرگراه نواب را به عنوان یکی از شاخص‌ترین نماهای شهری تهران در ابعاد مختلف کارکردی، هویتی و زیبایی‌شناسی مورد بررسی قرار داده و ابعاد و ظرفیت‌های مختلف آن را در شکل‌دهی به نمای شهر تهران تحلیل کند.