ارزیابی ناپایداری و تخریب اراضی با استفاده از روش‌های فازی، تحلیل سلسله مراتبی و ترکیب خطی وزنی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بختگان فارس)

Authors

  • آرش ملکیان دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
  • محمد جعفری استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
  • مه رو ده بزرگی دانشجوی دکتری بیابان زدایی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
Abstract:

در کشور ایران، با وجود شرایط آب و هوایی خشک و نیمه­خشک، استفادۀ بهینه از منابع محدود آب و خاک از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. آنچه به عنوان تخریب سرزمین از آن یاد می­شود، نتیجۀ سیاست­های نادرست در مدیریت اراضی است که نمونۀ بارز آن در حوزۀ آبخیز بختگان به چشم می­خورد. عوامل و دخالت­های انسانی و نیز تغییر اقلیم و پدیدۀ خشکسالی در سال­های اخیر و نیز بسیاری عوامل دیگر سبب شده تا این حوزه از نظر منابع آبی و خاکی به شدت تخریب شده و حیات تالاب بختگان در معرض نابودی قرار گیرد. در این مطالعه سعی گردید تا ضمن شناسایی عوامل و پارامترهای اکولوژیکی طبیعی و نیز عوامل انسانی مؤثر در تخریب و آسیب­پذیری حوزه، با استفاده از روش طبقه­بندی فازی، روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و قابلیت­های مدل­سازی سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (GIS)، از داده­های حاصل از معیارها و لایه­های مؤثر استفاده شده و میزان آسیب­پذیری و تخریب اراضی در سطح حوزۀ تعیین گردد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می­دهد، میزان تخریب و ناپایداری اراضی در سطح حوزه دارای گسترش زیادی (48% از مساحت حوزه) است، اما آسیب­پذیری در بخش­های مرکزی و پایین دست حوزه و غالباً در محدوده­های تحت دخالت عوامل انسانی مانند تراکم زیاد جمعیت، مصرف و بهره­برداری آب در بخش کشاورزی، مدیریت­های نادرست در کاربری اراضی منطقه و نیز سدها و بندهای احداث شده ایجاد گردیده است و همچنین عوامل و پارامترهای انسانی دارای نقش پررنگ­تری در تخریب و آسیب­پذیری منطقه در مقایسه با عوامل اکولوژیکی و محیطی دارا می­باشند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بهینه‌سازی کاربری اراضی با استفاده از ترکیب روش‌های برنامه‌ریزی خطی فازی و تخصیص چند‌هدفۀ اراضی (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز چلگرد)

در چند دهۀ گذشته از مدل‌های متعددی مانند مدل برنامه‏ریزی خطی برای مدیریت حوضه‏های آبخیز و تعیین الگوی کشت بهینه در برنامه‏ریزی‏های کشاورزی استفاده شده است. روش‏های مدیریت و برنامه‏ریزی برای تخصیص بهینۀ منابع به‌منظور به‌دست‌آوردن بیشترین منافع از مهم‌ترین ابزارهای کاربردی در زمینه‏های مختلف از جمله منابع طبیعی مانند منابع آب هستند. در این تحقیق با استفاده از روش‌‌های بهینه‌سازی، از یک مدل تک‌هد...

full text

مقایسه و ارزیابی روشهای تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و ترکیب خطی وزنی (WLC) در مکان یابی محل دفن مواد زاید شهری مطالعه ی موردی: شهر بجنورد

زمینه و هدف: مشکل افزایش جمعیت، تغییر عادات غذایی مردم به همراه مشکل دفع پسماندها باعث افزایش حجم زباله تولیدی شده است. هدف این پژوهش، یافتن مکانی مناسب جهت دفع پسماندهای شهری بجنورد با مقایسه روش های تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و ترکیب خطی وزنی (WLC)، با بهره گیری از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (GIS) می باشد. مواد و روش کار: ابتدا عوامل موثر در مکانیابی محل دفع پسمانهای شهر بجنورد در نظر گرفته شد،...

full text

مکان‌یابی مناطق مستعد نیروگاه خورشیدی تحت تاثیر پارامترهای اقلیمی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی (مطالعۀ موردی: استان فارس)

توجه به منابع تجدیدپذیر انرژی که جایگزین مناسبی برای سوخت­های فسیلی تجدیدناپذیر هستند، سبب شده است که جوامع به سمت انرژی­هایی نظیر انرژی خورشیدی سوق پیدا کنند. هدف از این پژوهش مکان­یابی مناطق مستعد احداث نیروگاه­های خورشیدی در استان فارس با توجه به پارامترهای اقلیمی می­باشد. برای این پژوهش از پارامترهای بارندگی، دما، رطوبت­نسبی، ساعات آفتابی، ارتفاع، گرد و خاک و جهت شیب استفاده گردید. بر اساس ...

full text

شناسایی و رتبه بندی دلایل تخریب سدهای خاکی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی

تخریب سدهای خاکی علت­های گوناگونی دارند که بطور کلی می­توان آن­ها را به سه گروه اصلی شکست هیدرولیکی، تخریب ناشی از نشت آب و تخریب ساختمانی، تقسیم نمود. هدف از این پژوهش شناسایی و رتبه­بندی دلایل تخریب سدهای خاکی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی می‌باشد. جامعه مورد پژوهش مدیران ارشد شرکت­های بهره­برداری، شرکت­های مشاور و پیمانکاران احداث سدهای خاکی می­باشند. ابتدا عوامل موثر بر تخریب سد...

full text

ارزیابی آسیب‌پذیری تخریب سرزمین با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز مهارلو-بختگان)

شناسایی مناطق آسیب‌پذیر به تخریب سرزمین لازمه مدیریت پایدار منابع طبیعی است که یکی از گام‌های موجود در چارچوب حفاظتی محسوب می‌شود. در پدیده تخریب سرزمین موضوعی که بسیار اهمیت دارد، شناسایی مناطق حساس به تخریب و همچنین ارزیابی میزان آسیب‌پذیری به این پدیده است. هدف از این مطالعه ارزیابی آسیب‌پذیری تخریب سرزمین در حوضه آبخیز مهارلو-بختگان با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره است. بدین منظور از...

full text

ارزیابی تناسب اراضی به روش‌های فازی شبیه‌سازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی برای گندم آبی

انتخاب روش مناسب  برای تعیین تناسب اراضی برای تعیین کلاس­ها و تحت کلاس­های تناسب اراضی تحت کشت گندم امری ضروری است. هدف از این تحقیق تعیین اثر کمی خصوصیات اراضی بر تولید گندم آبی با استفاده از منطق فازی شبیه سازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی است. این تحقیق در جنوب غرب ایران، دشت عقیلی شهرستان گتوند از استان خوزستان انجام گردید. روش تحقیق با استفاده از مقایسه عملکرد گندم آبی با شاخص­های بدست...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 73  issue 2

pages  321- 335

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023