ارزیابی مقاومت ژنوتیپ های مختلف گلرنگ به مگس گلرنگ Acanthiophilus helianthi Rossi (Diptera, Tephritidae) در کشت پاییزه

چکیده برای بررسی مقاومت تعداد ده ژنوتیپ گلرنگ، شامل: "˝سینا"، "آلمانه درشت"، "محلی مرند"، "IL111"، "محلی اصفهان"،" 411"، "سیریان "، "لساف "، "دینسر " و "S-541" در کشت پاییزه، به مگس گلرنگ، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گریزه سنندج در طی دو سال زراعی (91-90 و 92-91) انجام شد. در این آزمایش شاخص­های شدت و میزان آلودگی، خسارت، عملکرد، وزن هزار دانه و درصد روغن در کرت­های مختلف، محاسبه و مورد مقایسه قرار ­گرفتند. نتایج تجزیه واریانس درصد غوزه­های آلوده، تعداد لارو- شفیره، درصد و تعداد بذور صدمه دیده، وزن هزار دانه، درصد روغن دانه و عملکرد محصول بیانگر وجود اختلاف آماری معنی­دار در سطح یک درصد بین تیمارهای آزمایشی بود. بر اساس مقایسه­ی میانگین داده­ها، ژنوتیپ­های "محلی اصفهان" و " لساف" بیشترین و ژنوتیپ "سیریان"  کمترین درصد غوزه­های ­آلوده را دارا بودند. هم­چنین ژنوتیپ­های­ "محلی اصفهان"  بیشترین و ­"محلی مرند" کمترین تعداد لارو و شفیره را در غوزه داشتند. از نظر درصد بذور صدمه دیده، ژنوتیپ "لساف" از سایر ژنوتیپ­ها حساس­تر بود و به لحاظ تعداد بذور صدمه دیده، ژنوتیپ "محلی اصفهان"  بیشترین و ژنوتیپ­های "سیریان" و "محلی مرند" کمترین تعداد بذور صدمه دیده را داشتند. بر اساس نتایج  به دست آمده، ژنوتیپ­های مورد بررسی در دو گروه اصلی قرار گرفتند. گروه اول که کمترین درصد غوزه­های آلوده، کمترین تعداد لارو و شفیره در غوزه و پایین­ترین درصد و تعداد بذور صدمه دیده را دارا بودند و می­توان آن­ها را به طور نسبی مقاوم به مگس گلرنگ برشمرد که شامل ژنوتیپ­های: "سیریان"، "محلی مرند"، "سینا"، "411" و "IL111" بودند و در بین آن­ها رقم  "سیریان" و ژنوبیپ­ "محلی مرند"، مقاوم­تر بودند. گروه دوم که بیشترین درصد غوزه­های ­آلوده، بیشترین تعداد لارو و شفیره در غوزه و بالاترین درصد و تعداد بذور صدمه دیده را دارا بوده و می­توان آن­ها را حساس به مگس گلرنگ در نظر گرفت، عبارت بودند از: ژنوتیپ­های "محلی اصفهان"، ""لساف،""S-541، "دینسر" و "آلمانه درشت" که در این بین، ژنوتیپ­های "محلی اصفهان" و "لساف" از بقیه حساس­تر بودند.