ارزیابی مزرعه‌ای مقاومت تدریجی نسبت به بیماری زنگ زرد جو در لاین‌های امیدبخش جو آبی

بیماری زنگ زرد جو با عامل Puccinia striiformis f. sp. hordeiیکی از مهمترین بیماری‌های جو می‌باشدکه تولید جو را در برخی مناطق جهان تهدید می‌کند. استفاده از ارقام مقاوم، اقتصادی‌ترین روش مدیریت زنگ زرد است و مقاومت تدریجی (Slow rusting) که نوعی مقاومت کمی است، به عنوان مقاومت پایدار گزارش شده است. در این مطالعه، پارامترهای مقاومت تدریجی شامل ضریب آلودگی (CI)، شدت نهائی بیماری (FRS)، مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) و نرخ آلودگی ظاهری (r) برای 41 ژنوتیپ جو همراه با شاهد حساس در دو سال 1395 و 1396 ارزیابی شدند. این پژوهش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل تحت شرایط آلودگی طبیعی و مصنوعی انجام شد. واکنش گیاهچه‌ای نیز تحت شرایط مزرعه‌ای ارزیابی شد. نتایج ارزیابی‌ها برای پارامترهای مقاومت نشان داد که لاین‌های EDC-87-3 ، EC-90-4 ، EM-88-2 ، EM-88-5 ، EM-89-19همراه با رقم حساس بالاترین مقادیر FRS، CI، r و rAUDPC را داشتند، بنابراین به عنوان لاین‌های حساس گروه‌بندی شدند. ده لاین در هر دو مرحله گیاهچه‌ای و گیاه بالغ مقاوم بودند. هفت لاین در مرحله گیاهچه‌ای مقاوم ولی در مرحله گیاه بالغ واکنش حدواسط (MS، M و MR) نشان دادند. سیزده لاین (2، 5، 8، 10، 12، 14، 15، 19، 23، 29، 31، 38 و39) در مرحله گیاهچه‌ای حساس ولی در مرحله گیاه بالغ واکنش متوسط (MR, M, MS) نشان دادند. بنابراین این لاین‌ها با داشتن مقادیر پایین پارامترهای مختلف مقاومت به احتمال زیاد دارای درجات متفاوتی از مقاومت تدریجی یا مقاومت گیاه بالغ در درجه حرارت بالا (HTAP) (مقاومت غیر نژاد- اختصاصی) می‌باشند. بقیه لاین‌ها سطح پایینی از مقاومت تدریجی داشتند. تجزیه خوشه‌ای بر اساس واکنش گیاهچه‌ای و گیاه بالغ، لاین‌ها را در گروه‌های مختلفی قرار داد که این حالت نیز بیانگر تنوع بالای لاین‌ها از نظر واکنش نسبت به بیماری زنگ زرد جو بود.