ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر تاب‌آوری اجتماعی سکونتگاه‌های روستایی در شرایط بحرانی

Authors

  • عندلیب, علیرضا دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
  • کاظمی, داود رشته شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران
Abstract:

وقوع مخاطرات طبیعی از جمله سیل و زلزله با توجه به شرایط محیطی و جغرافیایی کشور همواره منجر به آسیب‌های جدی مالی و تلفات انسانی گسترده‌ای گردیده است و این در حالی است که نگرش‌های جاری و حاکم بر مدیریت بحران عمدتاً بر مدیریت انفعالی بحران و یا کاهش آسیب‌پذیری‌های کالبدی توجه دارند و حال‌آنکه تقویت زمینه‌های اجتماعی می‌تواند نقش بسیار مؤثری بر میزان تاب‌آوری سکونتگاه‌های انسانی در برابر مخاطرات بحران‌زا داشته باشد.  بر این اساس هدف این پژوهش تدوین مدلی جهت سنجش میزان مؤلفه‌های اجتماعی سکونتگاه‌های انسانی و اجتماعات محلی با تأکید بر سکونتگاه‌های روستایی در مواجهه با مخاطرات طبیعی و شوک‌های احتمالی است و به‌منظور سنجش مدل، تاب‌آوری اجتماعی پنج روستا از حوزه روستایی منطقه اقبال غربی  استان قزوین مورد ارزیابی قرار گرفته است. تدوین شاخص‌های سنجش مؤلفه‌های اجتماعی سکونتگاه‌های انسانی در برابر مخاطرات طبیعی بر‌اساس مفهوم تاب‌آوری و ویژگی‌های اجتماعی سکونتگاه‌های تاب‌آور در برابر بحران تدوین گردیده است و پس از جمع‌آوری داده‌ها در قالب پرسشنامه میدانی و یا تحلیل‌های مکانی با  استفاده از ابزارهای تحلیل مکانی و قابلیت‌های نرم‌افزار GIS سنجش مؤلفه‌های اجتماعی فرهنگی بر‌اساس قابلیت‌های تحلیل مکانی و با بهره‌گیری از داده‌های مکانی و غیرمکانی به‌صورت توأمان صورت پذیرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که میزان تاب‌آوری اجتماعی  فرهنگی روستاهای بررسی‌ شده در ابعاد مورد بررسی بسیار پایین بوده و تفاوت‌های معناداری میان سطوح تاب‌آوری در ابعاد مختلف و در بین روستاهای بررسی‌شده مشاهده می‌گردد. همچنین ‌‌تحلیل همبستگی میان ابعاد بررسی‌شده بیانگر همبستگی مستقیم میزان تاب‌آوری اجتماعی ساکنین با میزان دانش و آگاهی و ‌‌انگیزش‌های درونی و فردی ساکنین ‌‌است.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ملاحظات دفاع غیرعامل در سکونتگاههای روستایی

روستا به عنوان یکی از اولین هسته‌های یکجانشینی بشر از ابتدای تاریخ شناخته می‌شود که علیرغم گسترش شهرها کارکردهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی خود را از دست نداده است اما با گسترش تهدیدات روستاها نیز یکی از هدفهای تهدید در جنبه‌های مختلف بوده و می‌باشد و حفظ و پایداری روستا یکی از الزامات اداره کشورها است. پایداری روستا می‌تواند چهار جنبه داشته باشد: پایداری در منابع طبیعی، پایداری سیاسی، پایداری اج...

full text

ارزیابی توسعه پایدارزیست محیطی در روستاهای شالیکار نمونه موردی : سکونتگاههای روستایی شهرستان نکاء

 محیط زیست از مباحث اصلی توسعۀ پایدار است که نقش مؤثری در گسترش فعالیت‌های اقتصادی در سکونتگاه‌های روستایی دارد. سکونتگاه‌های روستایی در حال حاضر به دلیل فعالیت‌های کشاورزی تنگناهای زیست محیطی قابل توجهی را تجربه می‌کنند. با توجه به اینکه محصول اصلی شمال کشور برنج است، حفاظت زیست‌محیطی و توجه به منابع آب و خاک در پایداری اقتصاد و جمعیت روستاهای شالیکار نقش بسزایی دارد. این پژوهش به بررسی تأثیرا...

full text

سنجش و ارزیابی کیفیت زندگی در سکونتگاههای روستایی)مطالعه موردی: دهستان زنگوان، استان ایلام)

در مقاله حاضر تلاش شده با استفاده از شاخص‌های ذهنی، سطوح و اختلاف کیفیت زندگی در 9 سکونتگاه روستایی دهستان زنگوان تعیین شود و ارتباط آن با میزان جمعیت روستاها مشخص گردد. تحقیق حاضر بر مبنای روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس هدف از نوع مطالعات کاربردی است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل همه روستاهای دارای بیست خانوار و بیشتر دهستان زنگوان است. تعداد نمونه‌ها با بهره‌گیری از فرمول کوکران، تعداد  248 خا...

full text

ارزیابی اثرات کالبدی اجرای طرح هادی در سکونتگاههای روستایی شهرستان اسلامشهر

بیش از دو دهه از اجرای طرح های هادی روستایی به عنوان مهم ترین سند توسعه روستاها می گذرد. اینطرحها که بیشتر در پی بهبود جنبه های کالبدی- فضایی روستاها بوده است، تاکنون در بیشتر روستاهای کشور طراحی و اجرا شده است. بنابراین با توجه به گستره وسیع جغرافیایی و هزینه های فراوانی که در پی داشته است، ارزیابی و بازنگری این طرح ها ضروری به نظر می رسد، تا بتوان با کشف نقاط قوت و ضعف این طرح ها از میزان خطا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 36  issue 158

pages  131- 145

publication date 2017-09

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023