ارزیابی شاخص‌های زیست اقلیمی موثر بر آسایش انسان (مطالعه موردی: منطقه آزاد اروند)

زمینه و هدف: شناخت پتانسیل­های طبیعی، به­عنوان بستر فعالیت­های انسانی پایه و اساس غالب برنامه­ریزی­های محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل می­دهد. در این راستا ویژگی­های اقلیمی و اغلب عناصر آن در پراکندگی فضایی و شکل­گیری رفتار محیطی جوامع انسانی نقش تعیین­کننده­ای ایفا می­کنند، تا آن­جا که امروزه مطالعات و بررسی­های بیوکلیمای انسانی و استفاده از توانمندی­های مختلف آن پایه و اساس برنامه­ریزی­های شهری، عمرانی، سکونت­گاهی، معماری، جهان­گردی و غیره است. روش بررسی: در این پژوهش، آسایش یا عدم آسایش انسان در منطقه آزاد اروند بر اساس مدل­ها و شاخص­های زیست اقلیمی بیکر، ترجونگ، دمای مؤثر، اقلیم توریستی (TCI)، نظر متوسط پیش­بینی­شده (PMV) و دمای معادل فیزیولوژیک (PET) با استفاده از داده­های آماری 60 ساله (2010-1951) ایستگاه هواشناسی آبادان مورد بررسی قرار گرفت و بهترین زمان برای انجام فعالیت­های محیطی و گردش­گری در این شهر تعیین شد. یافته­ها: نتایج این تحقیق نشان داد که شاخص­های بیوکلیمایی مورد استفاده، توانایی آشکارسازی دوره‌های آسایشی و عدم آسایش منطقه آزاد اروند را دارند و با وجود تفاوت­های جزیی، نمودهای نسبتاً همگونی از اقلیم آسایشی این شهر ارایه می­دهند. بررسی­ها نشان داد که منطقه آزاد اروند در طول سال با داشتن تنوع بیوکلیمایی، از شرایط داغ تا بسیار خنکی برخوردار است، طی فصول بهار و تابستان از محدوده آسایش زیست اقلیمی خارج است و با آغاز فصل پاییز در ماه­های گذار از گرما به سرما (مهر ماه) اقلیم منطقه آزاد اروند به شرایط آسایش انسانی نزدیک می­شود. در اواخر پاییز و سراسر زمستان با شرایط منحصر به­فرد آسایش انسانی، بهترین شرایط زیست­ اقلیمی برای انجام فعالیت­های محیطی و گردش­گری در منطقه آزاد اروند فراهم است.