ارزیابی سیاست‌های توسعه و بهبود سامانه‌های آبیاری تحت‌فشار و سطحی با استفاده از مدل‌سازی پویایی سیستم؛ مطالعه موردی حوضه آبریز ارس

Authors

  • بیژن نظری یار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران
  • حسین مولوی مهندسی آبیاری و زهکشی، گروه آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران، تهران، ایران
Abstract:

با توجه به رشد جمعیت و محدودیت بیشتر منابع آب حوضه‌های مرزی در آینده، برنامه‌ریزی و اقدامات مدیریتی برای مقابله با ایجاد بحران آب از ضروریات مهم می­باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثر سیاست­های توسعه و بهبود سامانه‌های آبیاری تحت‌فشار و اصلاح مدیریت سیستم­های آبیاری سطحی بر پایداری کشاورزی و منابع آب حوضه آبریز ارس بود. بدین منظور با استفاده از روش پویایی سیستم، مدل مدیریت یکپارچه منابع آب حوضه آبریز ارس با لحاظ جنبه­های اقتصادی و زیست­محیطی تدوین شد و سیاست­های مذکور در قالب چند سناریو مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از ارزیابی سیاست­های مذکور نشان داد، توسعه سالانه 4000 هکتار سامانه­های آبیاری تحت فشار بدون توجه به بحث بهبود راندمان کاربرد آب در این سیستم­ها، تنها 5/2 درصد می­تواند سبب ارتقای راندمان حوضه ارس تا افق 1420 گردد. تاثیر سناریوهای اصلاح مدیریت آبیاری سطحی بر منابع آب حوضه ارس بیشتر از سناریوهای توسعه آبیاری تحت فشار بود به طوری که اگر بتوان راندمان کاربرد آبیاری سطحی در حوضه ارس را به میزان یک درصد افزایش داد، این امر کارایی معادل توسعه 22 هزار هکتار آبیاری تحت‌فشار با راندمان کاربرد آب 67 درصد را خواهد داشت. بطورکلی برای جلوگیری از بروز بحران آبی و مدیریت پایدار منابع آب حوضه ارس، بایستی پیشبرد هر دو سیاست مذکور بصورت موازی مد نظر مسئولان امر قرار گیرد. اما در این راه بایستی راهکار اصلی را، ارتقای مدیریت سیستم­های آبیاری سطحی دانست و به توسعه و بهبود سامانه­های آبیاری تحت‌فشار صرفاً به عنوان یک راهکار کمکی نگریست

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مدل‌سازی منابع آب در حوضه آبریز با استفاده از روش پویایی سیستم (مطالعه موردی: حوضه آبریز نیشابور)

در مدیریت جامع منابع آب در سطح حوضه آبریز، اندرکنش اجزای درونی هر سیستم و نیز اندرکنش سیستم­های مختلف با یکدیگر باید به طور فراگیر در نظر گرفته شوند. تحقیق حاضر در حوضه آبریز نیشابور و با تأکید بر حل مسأله روند افت سالیانه تراز آبخوان در این دشت انجام گرفته است. به منظور کنترل تراز آبخوان، گام­های مدل­سازی توسعه داده شدند و ریشه­های مسأله در فرآیند شکل­گیری نمودار ذخیره- جریان مورد بررسی قرار گ...

full text

ارزیابی سیاست‌های اصلاح الگوی کشت و مدیریت کم‌آبیاری با استفاده از مدل‌سازی پویایی سیستم (مطالعة موردی: حوضة آبریز ارس)

برای مدیریت و کنترل بحران آب، راهکارهای مختلفی قابل‌پیشنهاد و اجراست. در این راستا، سیاست‌های اصلاح الگوی کشت و مدیریت کم‌آبیاری دو راهبرد برای استفادة بهینه از آب در کشاورزی مطرح است. هدف از این پژوهش بررسی اثر دو سیاست مذکور بر پایداری کشاورزی و منابع آب حوضة آبریز ارس بود. بدین‌منظور با استفاده از روش پویایی سیستم، مدل مدیریت یکپارچة منابع آب حوضة ارس با لحاظ جنبه‌های اقتصادی ومحیط‌زیستی تدو...

full text

مدل سازی منابع آب در حوضه آبریز با استفاده از روش پویایی سیستم (مطالعه موردی: حوضه آبریز نیشابور)

در مدیریت جامع منابع آب در سطح حوضه آبریز، اندرکنش اجزای درونی هر سیستم و نیز اندرکنش سیستم­های مختلف با یکدیگر باید به طور فراگیر در نظر گرفته شوند. تحقیق حاضر در حوضه آبریز نیشابور و با تأکید بر حل مسأله روند افت سالیانه تراز آبخوان در این دشت انجام گرفته است. به منظور کنترل تراز آبخوان، گام­های مدل­سازی توسعه داده شدند و ریشه­های مسأله در فرآیند شکل­گیری نمودار ذخیره- جریان مورد بررسی قرار گ...

full text

ارزیابی پارامترهای کیفیت آب سطحی با استفاده از تکنیکهای آماری چند متغیره (مطالعه موردی: حوضه آبخیز رودخانه ارس)

در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفیت آب حوضه آبخیز رودخانه ارس طی دوره آماری 1378-1390 در سه ایستگاه خداآفرین، خزانگاه و جلفا با استفاده از تکنیکهای آماری چند متغیره تحلیل عاملی و تحلیل مؤلفههای اصلی بررسی شد. در مؤلفه اول که بیشترین درصد تبیین واریانس جامعه بوده است، پارامترهای Mg2+، Ca2+، HCO-3، EC و TDS بیشترین همبستگی را با این مؤلفه دارند. اعضای این مؤلفه بیشتر نشان دهنده ی...

full text

ارزیابی سناریوهای توسعه سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل‌سازی پویایی سیستم

توسعۀ سیستم‌های آبیاری تحت فشار از دیدگاه مدیریت بهینۀ منابع آب بسیار مهم می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثرات توسعه سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار بر پایداری کشاورزی دشت ورامین و اثر مشوق‌های دولتی بر توسعه این سیستم‌ها بود. بدین منظور با استفاده از روش پویایی سیستم که قابلیت مناسبی در مدل‌سازی محیط‌های پیچیده دارد، مدل مدیریت یکپارچه منابع آب دشت ورامین با لحاظ جنبه‌های اقتصادی و زیست‌محیطی تدوین...

full text

مقایسه و بهبود روش‌های طراحی سیستم آبیاری سطحی (مطالعه موردی آبیاری جویچه‌ای)

‌پایین­بودن بازده آب آبیاری مشکل اصلی روش­های آبیاری سطحی می­باشد. به­منظور مقایسه و بهبود روش­های طراحی آبیاری جویچه­ای شامل روش FAO، SCS، تعادل حجمی، موج کینماتیک و اینرسی- صفر، آزمایش­های صحرایی برای اندازه­گیری پارامترهای طراحی آبیاری جویچه­ای انجام شد. نتایج نشان داد که برای دقت بیشتر طراحی، معادله نفوذ باید به­روش بیلان حجمی به­دست آید. همچنین در روش SCS نسبت دادن یک خانواده نفوذ به داده­...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 3

pages  75- 92

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023