ارزیابی ذخایر ماهیان خاویاری در آب‌های ایرانی دریای خزر با روش مساحت جاروب‌شده طی سال‌های 89-1388

در این تحقیق ذخایر ماهیان خاویاری در آب‌های ایرانی دریای خزر با هدف تعیین ترکیب گونه‏ای، فراوانی نسبی، فراوانی مطلق و میزان تودة زندة گونه‏های مختلف ماهیان خاویاری ارزیابی شد. به این منظور، 90 ایستگاه بر اساس طرح طبقه‌بندی تصادفی انتخاب و ذخایر با روش مساحت جاروب‌شده برآورد شدند. در نواحی ساحلی با عمق کمتر از 10 متر از ترال 9 متری و برای مناطقی با عمق بیشتر از 10 متر از ترال 7/24 متری استفاده شد. مدت زمان ترال‌کشی در هر ایستگاه 30 دقیقه و سرعت شناور 5/2-3 گره دریایی بود. در 2 گشت دریایی سال 1388، 84 عدد و در گشت‌های سال 1389، 28 عدد ماهی خاویاری صید شدند. تاسماهی ایرانی با سهمی بیش از 83 - 100 درصد، بالاترین درصد صید را نسبت به سایر گونه‌ها داشت. میانگین طول کل تاسماهی ایران در بهار و پاییز 1388 به ترتیب 7/28±9/61 و 9/27±5/40 سانتی‌متر و در بهار و تابستان 1389 به ترتیب 5/23±7/54 و 7/17±2/60 سانتی‌متر بود. فراوانی مطلق ماهیان خاویاری در بهار و پاییز 1388 معادل 31/1 و 46/3 میلیون عدد برآورد شد. در گشت بهار و تابستان 1389 این مقادیر به ترتیب 10/831 و 20/779 هزار عدد بود. وزن تودة زندة ماهیان خاویاری نیز در سال 1388 طی فصول بهار و پاییز به ترتیب معادل 667/2019 و 3/3014 تن برآورد شد. این مقدار برای سال 1389 در بهار 6/760 و در تابستان 0/855 تن محاسبه شد. نتایج نشان می‌دهد سیاست‌های شیلات ایران در رهاسازی بچه‌ماهیان خاویاری نتوانسته است از شدت کاهش ذخایر آنها جلوگیری کند. به نظر می‌رسد حمایت از تکثیر طبیعی از طریق حفاظت از مناطق تخم‌ریزی و نوزادگاهی و کنترل صید غیرمجاز می‌تواند یگانه راه نجات این ماهیان از انقراض نسل باشد.