ارزیابی جدایه‏ های بومی Trichoderma spp در کنترل بیولوژیک قارچ Botrytis cinerea عامل بیماری پوسیدگی خاکستری توت‌فرنگی

پوسیدگی خاکستری با عامل Botrytis cinereaیکی از مهم‏ترین بیماری‌های توت‌فرنگی در گلخانه، مزرعه و در دوره‌ی پس از برداشت می‌باشد. برای کنترل این بیماری مقدار زیادی از قارچ‌کش‌های مختلف مصرف می‌شود. یکی از راهکارهای جایگزین برای قارچ‌کش‏های شیمیایی، استفاده از عوامل میکروبی مفید می‏باشد. جدایه‏های قارچی جنس Trichoderma از میکروارگانیسم‌های غالب میکروفلور خاک بوده و با مکانیسم‌های متنوع، بیمارگرهای گیاهی مختلف را کنترل می‌کنند. در این مطالعه، جدایه‌های بومی تریکودرما از مزارع توت‌فرنگی استان مازندران جداسازی و با روش‏های ریخت‌شناسی و مولکولی شناسایی شدند. پتانسیل جدایه‏های بومی تریکودرما در کنترل B. cinereaو بیماری پوسیدگی خاکستری در آزمایشگاه و گلخانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار ارزیابی شد. در آزمایش کشت متقابل، اغلب جدایه‌ها روی پرگنه B. cinerea رشد نمودند و در آن‏جا به‌فراوانی تولید اسپور کردند. بیش از 66 درصد از جدایه‌های تریکودرما به‌عنوان آنتاگونیست قوی ارزیابی شدند. به‌استثنای چند جدایه، اغلب جدایه‏های تریکودرما کم و بیش باعث تجزیه (لیز) شدن سختینه‏های بیمارگر شدند. 5/43 درصد جدایه‏ها به‌طور کامل سختینه‏ها را تجزیه کردند. در آزمون اثر متابولیت‏های فرّار، تعدادی از تیمارها از نظر کاهش رشد بیمارگر با یکدیگر اختلاف معنی‏دار داشتند و حداکثر میزان ممانعت از رشد میسلیومی بیمارگر توسط جدایه‏های تریکودرما 55 درصد بود. در آزمایش تأثیر عصاره‌ی کشت، تعدادی از تیمارها در دو غلظت (1 و 6 میلی‏لیتر) و در دو زمان (48 و 96 ساعت) با یکدیگر اختلاف معنی‏داری نشان دادند و درصد ممانعت از رشد میسلیومی بیمارگر به‌بیش از 71 درصد (غلظت 5 درصد عصاره‌ی کشت) و 85 درصد (غلظت 30 درصد عصاره‌ی کشت) رسید. نتایج آزمون گلخانه‌ای نشان داد که درصد آلودگی در کلیه‏ی تیمارها در مقایسه با شاهد کاهش یافته است. همچنین مقادیر کمترین و بیشترین درصد آلودگی 5/53 و 7/70 درصد بود که به‌ترتیب مربوط به تیمارهای T. harzianum MS6-2 و TRICHO-MIX HV بودند.