ارزیابی تنوع ریخت‌شناسی و ژنتیکی برخی نژادگان‌‌های هلو در ایران

در پژوهش حاضر روابط ژنتیکی بین 24 نژادگان از انواع هلوهای زودرس، میان‌رس و دیررس به کمک نشانگرهای ریخت‌شناسی و ریزماهواره (SSR) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نژادگان‌‌های مختلف بر اساس تفاوت‌‌ در زمان رسیدن میوه (در سه گروه زودرس از 74 تا 119، میان‌رس از 120 تا 160 و دیررس بیشتر از 160 روز بعد از تمام گل) انتخاب و بر اساس توصیف نامه بانک ژن جهانی برای هلو و شلیل (UPOV)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. تنوع در ویژگی‌های پدیدگانی (فنوتیپی) در بیشتر ویژگی‌های بررسی شده، مشاهده گردید. در بین نژادگان‌‌های زودرس هلو بافت گوشت با نام آهسته‌‌رس گزارش شد. نتیجه‌های تجزیه به مؤلفه اصلی نشان داد که 4 عامل اول دارای مقادیر ویژه بیشتر از یک بوده و در جمع 74/86% از تغییرهای کل را در بین 24 نژادگان توجیه نموده‌‌اند. نتیجه‌های گروه‌‌بندی از راه آنالیز خوشه‌‌ای به روش Ward با اســتفاده از ویژگی‌های ریخت‌شناسی، نژادگان‌‌ها را به سه گروه اصلی تقسیم‌‌بندی کرد. همه مکان‌‌های ژنی SSR مورد استفاده الگوی نواری چند شکل در بین نژادگان‌‌ها تولید کردند. در کل 112 آلل با میانگین 6/5 آلل در هر مکان ژنی تولید شد. تعداد آلل‌ها (Na) از سه برای مکان ژنی BPPCT036 تا 10 برای مکان ژنی UDP98-406 متغییر بود. تعداد آلل موثر (Ne) دامنه‌‌ای از 08/2 در BPPCT036 تا 06/6 در UDP98-414 با میانگین 57/3 در هر مکان ژنی بود. هتروزیگوسیتی مورد انتظار دامنه‌‌ای از 53/0 برای مکان ژنی BPPCT036 تا 85/0 برای مکان ژنی UDP98-414 با میانگین 70/0 در هر مکان ژنی داشت. تجزیه کلاستر نژادگان‌‌ها را به چهار زیر گروه تقسیم‌‌بندی کرد. هلو کوثری به تنهایی در یک زیر گروه قرار گرفت. از 7 تعداد نژادگان دیررس 4 تعداد در یک زیر گروه قرار گرفت.