ارزیابی تنوع برخی از شاخص‌های فیتوشیمیایی عصاره برگ ژنوتیپ‌های مختلف گیاه زرشک (Berberis) در شمال غرب ایران

در این تحقیق برگ تعداد 28 ژنوتیپ از گیاه زرشک در اردیبهشت 1395 از شمال­غرب کشور جمع آوری گردید. نمونه­ها پس از عصاره­گیری با دستگاه اولتراسونیک، از نظر صفات فیتوشیمیایی فنول کل (روش فولین سیوکالتیو)، فلاونوئید کل (روش کلرید آلمینیوم)، کلروفیل a، b و کارتنوئید (روش لیچن تالر) و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (روش FRAP و DPPH) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین میزان فنول کل به‌ترتیب در ژنوتیپ‌های 8Z و 19Z به میزان 96/75 و 59/13(میلی‌گرم گالیک اسید بر گرم وزن خشک) می‌باشد. بیشترین و کمترین میزان فلاونوئید کل به‌ترتیب در ژنوتیپ‌های 20 Z و 19Z به میزان 99/14 و 10/2 (میلی­گرم کوئرستین بر صد گرم ماده خشک) مشاهده شد. بیشترین میزان کلروفیلa، b و کارتنوئید به‌ترتیب در ژنوتیپ­های 3Z، 26Z، 8Z به میزان32/26، 37/5 و 86/18 (میلی­گرم بر صد گرم ماده خشک) گزارش شد. بررسی خواص آنتی‌اکسیدانی نشان داد که بیشترین میزان فعالیت آنتی­اکسیدانی در روش FRAP به‌ترتیب مربوط به ژنوتیپ‌ 8Z به میزان 14/4 (میکرومول آهن بر گرم ماده خشک گیاه) بود. بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی در روش DPPH نیز متعلق به ژنوتیپ‌ 6Z به میزان 30/92 درصد بود و این که میزان فعالیت آنتی­اکسیدانی با میزان فنول و فلاونوئید کل در عصاره‌های گیاه ارتباط مستقیم دارد و می­توان از خواص آنتی­اکسیدانی ژنوتیپ­های 20Z و 8Z  گیاه زرشک که از بیشترین  میزان فنول و فلاونوئید کل برخوردارند، در صنایع غذایی و دارویی استفاده کرد.