ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری در کاهش سیلاب حوضه دادآباد

Authors

  • رضا چمن‌پیرا استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
  • محمد روغنی استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
Abstract:

مقوله ارزیابی، یکی از ارکان اساسی اجرای پروژها بوده، که به‌عنوان ابزاری برای بررسی میزان اثربخشی آن­‌ها به­‌شمار می­‌رود. انجام این مهم به‌خصوص در رابطه با اقدامات آبخیزداری، مستلزم ارزیابی پروژه در قبل و بعد از اجرای عملیات آبخیزداری است. در حوضه­‌هایی که ارزیابی قبل از اجرا انجام نشده است، کار ارزیابی با مشکل مواجه می­‌شود. روش عملی در برطرف نمودن این مسئله شبیه­‌سازی حوضه با استفاده از مدل­‌های ریاضی است. این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر حوضچه­‌های ذخیره آب بر روی تغییر رفتار حوضه در کاهش سیلاب و سیل‍خیزی حوضه دادآباد صورت گرفت. روش کار در گام نخست بر اساس نقشه‌برداری و بررسی حجم عملیات سازه‍‌های اجرا شده، و آگاهی از تعداد، وضعیت و مشخصات آن‌ها می‌باشد. در مرحله بعد با استفاده از مدل ریاضی HEC-HMS نسبت به برآورد سیلاب اقدام شد. نتایج حاصل از شبیه‌سازی و مقایسه هیدروگراف‌های مشاهداتی و شبیه‌سازی شده نشان داد، مدل از کارایی لازم برای شبیه­‌سازی حوضه دادآباد برخوردار بوده و به پارامترهای شماره منحنی و تلفات اولیه حساسیت زیادی دارد. با محاسبه حجم مخازن، قابلیت آن‌ها در ذخیره‌سازی رواناب و سیلاب‌ و کاهش خطر سیلاب برای اراضی پایین‌دست مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور تعیین پاسخ حوضه در مقابل رگبارهای طرح، با اعمال تغییرات ایجاد شده در ورودی‌های مدل، اقدام به شبیه‌سازی رفتار سیلاب برای دوره بازگشت‌های دو، پنج، 10، 25، 50 و 100 ساله در قبل و بعد از اقدامات آبخیزداری شد. نتایج نشان داد که در دوره بازگشت­‌های پایین، حوضچه‌های ذخیره آب، از توانایی لازم برای ذخیره‌سازی رواناب و کاهش دبی اوج سیلاب برخوردارند، اما با افزایش دوره بازگشت، نقش این اقدامات در مهار سیلاب و کاهش دبی اوج کاهش می­‌یابد. حوضچه‌های احداث شده در مجموع قادرند روانابی با ارتفاع 13.12 میلی‌متر معادل 236645 مترمکعب را ذخیره و کنترل ‌نمایند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری در استحصال و جمع‌آوری رواناب حوضه دادآباد

چکیده جمع ­آوری آب باران با استفاده از تکنیک­ها و روش­های مختلف در مناطق خشک و نیمه­ خشک به منظور تأمین آب بیشتر برای کشاورزی، شرب و صنعت را اصطلاحاً Harvesting Water یا استحصال آب  می­گویند. در واقع بیشتر مواقع استحصال آب یک نوع روش آبیاری است، با این تفاوت که بهره­ بردار زمان لازم برای بهره­ برداری از آب را در اختیار ندارد. بهره ­بردار می­ بایست آب ناشی از بارندگی را به شکل ممکن ذخیره نماید ت...

full text

ارزیابی تأثیر عملیات مکانیکی آبخیزداری بر کاهش سیلاب (مطالعه موردی: حوضه آبخیز حاجی‌آباد)

افزایش رو به رشد تلفات منابع آب‌وخاک حوضه‌های آبخیز در چند دهة اخیر، در اثر بهره‌برداری غیر اصولی از منابع، شدّت فزاینده‌ای یافته است. این موضوع موجب تشدید وقوع سیلاب‌ها، افزایش نرخ تولید رسوب و کاهش عمر مفید مخازن سدها گردیده است. این پژوهش که در حوضة آبخیز حاجی‎آباد واقع در استان کرمانشاه انجام گرفته، در پی ارزیابی تأثیر عملیات آبخیزداری بر روی میزان ذخیرة رواناب، کاهش سیلاب و سیل‌خیزی است. در...

full text

ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری در کنترل سیلاب

سیل یکی از حوادث مهم طبیعی در جهان است و سالانه هزینه های زیادی جهت انجام عملیات آبخیزداری به منظور جلوگیری از خسارات سیل صرف می شود که لازم است با استفاده از روش های نوینی نظیر شبیه سازی هیدرولوژیکی، اثرات عملیات آبخیزداری بر روی سیلاب ارزیابی گردد. آبخیز حاجی قوشان با مساحتی در حدود 2200 کیلومترمربع در استان گلستان، واقع شده است. به منظور انجام تحقیق حاضر، آمار دبی روزانه ایستگاه های هیدر...

15 صفحه اول

ارزیابی فنی و اقتصادی عملیات آبخیزداری حوضه گلابدره- دربند تهران

چکیده با توجه به پیشینه طولانی اجرای پروژه های آبخیزداری در کشور لزوم ارزیابی فعالیت های انجام شده و بررسی تاثیرات مورد نظر این طرح ها اقدامی ضروری می باشد، اما نبود تجهیزات لازم به منظور ثبت تغییرات رخ داده در بسیاری از حوضه ها باعث دشواری کار شده است. ارزیا بی پروژه های آبخیزداری امروزه از بنیادی ترین مسائلی است که در کشورها به منظور برنامه ریزی های آینده در زمینه طرح های اجرایی و مدیریت منا...

ارزیابی عملکرد عملیات آبخیزداری بر روی کاهش فرسایش و رسوب حوضه آبخیز زنوز

چکیده هدف از تحقیق حاضر ارزیابی میزان فرسایش خاک و تولید رسوب قبل و بعد از عملیات آبخیزداری در حوضه ی آبخیز سد زنوز با موقع ریاضی ً09 َ52 ْ45 تا ً57 َ58 ْ45 شرقی و ً07 َ32 ْ38 تا ً47 َ35 ْ38 شمالی می باشد. به این منظور و به دلیل عدم وجود ایستگاه رسوب سنجی در حوضه ی مورد مطالعه با استفاده از مدل اصلاح شده ی پسیاک و با بهره گیری از تصویر ماهواره ای (etm)، عملیات میدانی و نمونه برداری از منطقه ی مورد مطالعه،...

اثر عملیات مکانیکی آبخیزداری بر کنترل سیلاب در حوضه آبخیز باراجین استان قزوین

سیل پدیده طبیعی است که جوامع بشری آن را به عنوان یک واقعه اجتناب ناپذیر پذیرفته اند اما رویداد، اندازه و تکرار سیل ناشی از عوامل متعددی است که بسته به شرایط اقلیمی، طبیعی و جغرافیایی هر منطقه تغییر می کند. با توجه به اینکه در اغلب حوضه های آبخیز کشور وقوع سیل و خسارت های ناشی از آن روند افزایشی داشته و همه ساله سیلاب هزینه های هنگفتی بر اقتصاد کشور تحمیل می کند. از این رو مطالعات سیلخیزی در حوض...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 3

pages  350- 360

publication date 2018-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023