ارزیابی بیماری‌زایی چند گونه Fusarium جدا شده از بذر برنج در آزمایشگاه و ردیابی میزان انتقال بیماری پوسیدگی طوقه برنج توسط بذر

آلودگی قارچی بذر برنج به گونه‌های فوزاریوم مشکل بزرگی برای کشاورزان در دنیا و ایران می‌باشد. شناخت قدرت تهاجمی گونه‌های فوزاریوم مزارع برنج برای توسعه استراتژی‌ مدیریت بیماری‌های ناشی از آنها مفید و موثر است. در این پژوهش بیماری‌زایی 47 جدایه از گونه‌های Fusarium fujikuroi، F. incarnatum، F. proliferatum، F. thapsinum، F. andyazi، F. oxysporum، F. graminearumو F. merismoidesکه از بذور برنج استان‌های مازندران، گیلان، گلستان، خوزستان و فارس جداسازی شدند، مورد بررسی قرار گرفت. بیماری‌زایی به روش آغشتگی بذر برنج به سوسپانسیون کنیدیوم‌ها در آزمایشگاه، خزانه و مزرعه برنج بررسی گردید. درصد گیاهچه‌های سالم، بیمار و مرده، مشاهده و ثبت شدند و درصد وقوع بیماری تعیین شد. همچنین میزان انتقال بیماری پوسیدگی طوقه توسط بذر به خزانه و مزرعه برنج تعیین شد. نتایج نشان داد که همه جدایه‌های مورد بررسی، روی گیاهچه برنج بیماری‌زا بودند و درصد جوانه‌زنی را در مقایسه با شاهد کاهش دادند و فقط تک جدایه F. merismoidesغیر بیماری‌زا بود. جدایه‌های F. fujikuroi بالاترین شاخص وقوع بیماری را داشتند. همچنین بین گونه‌های Fusarium، جدایه‌های درون هر گونه و جدایه‌های به دست آمده از پنج استان از نظر شاخص وقوع بیماری‌ اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد وجود داشت. بر اساس میزان وقوع بیماری، 1/2 درصد جدایه‌ها در گروه غیر بیماری‌زا، 6/25 درصد جدایه‌ها در گروه بیماری‌زای ضعیف،1/34 درصد بیماری‌زا و 2/38 درصد در گروه بیماری‌زای شدید قرار گرفتند. در این پژوهش، میزان انتقال بیماری توسط بذر به خزانه، 38 درصد بود. اما پس از ضد عفونی بذر با قارچکش، میزان انتقال بیماری به خزانه از 38 به 6/3 درصد کاهش یافت. این نتایج اهمیت ضد عفونی بذر برنج با قارچکش مناسب برای مبارزه با بیماری پوسیدگی طوقه را نشان می‌دهد.