ارزیابی اثرات بوم‌‌شناختیِ تغییر کاربری سرزمین بر ساختار طبیعی حوضۀ رودخانۀ قره‌‌سو

برای ارزیابی اثرات تغییر الگوهای سیمای ‌سرزمین بر فرایندهای بوم‌‌شناختی می‌‌توان از کمی‌‌سازی ساختار سیمای ‌سرزمین استفاده کرد؛ زیرا این نمایه‌‌ها به‌سادگی اندازه‌‌گیری می‌‌شوند و به هزینه و زمان کمی نیاز دارند. در پژوهش حاضر، اثرات بوم‌‌شناختی تغییر کاربری سرزمین بر ساختار طبیعی حوضۀ قره‌‌سو بررسی شد تا براساس آنها، مناطق متأثر از تغییر کاربری‌‌ها مشخص شود. ابتدا تغییر مساحت کاربری‌‌ها بین سال‌‌های 1363 و 1392 محاسبه شد. سپس، تغییرات الگوهای مکانی کاربری‌‌ها با استفاده از نمایه‌‌های سیمای  سرزمین بررسی شد. سرانجام، بر‌اساس کاربری فعلی یک شاخص، اثرات بوم‌‌شناختی برای منطقه تعریف شد. نتایج نشان داد طی سال‌‌های بررسی، مساحت جنگل 12 درصد و کشاورزی 5 درصد کاهش و مساحت مناطق مسکونی و صنعتی 292 درصد، مراتع 143 درصد و جاده 176 درصد افزایش یافته  ‌است. تحلیل نمایه‌‌های سیمای سرزمین بیانگر کاهش پیوستگی، افزایش تکه‌‌تکه‌‌شدگی و روند تخریب سیمای  ‌سرزمین است. نقشۀ شاخص ترکیبی اثرات بوم‌‌شناختی مشخص کرد حدود 28 درصد منطقه در معرض اثرات بوم‌‌شناختی زیاد و بسیار زیاد است. این مناطق پایه‌‌ای برای مطالعات آتی هستند و اقداماتی از قبیل تقویت مدیریت سرزمین و کاهش تکه‌‌تکه‌شدگی سرزمین در آنها ضروری است.