ارزیابی اثرات بهترین راهکارهای مدیریتی در حوزه‌ی آبخیز بر بهره‌برداری کمی و کیفی مخزن

  یکی از مهم­ترین اهداف احداث سدها، تامین نیازهای آبی پایین دست حوزه‌ی آبخیز با کمیت و کیفیت مطلوب است. بروز پدیده­ی تغذیه‌گرایی در مخزن ناشی از بار مواد مغذی حوزه­ی آبخیز بالا دست موجب کاهش کیفیت آب مخزن می‌شود. از سوی دیگر، کاهش بار مواد مغذی حوزه­ی آبخیز در راستای تضمین سطح مطلوب کیفیت آب مخزن می‌تواند موجب کاهش رواناب ورودی به مخزن سد شود که ممکن است اهداف کمی تامین نیاز آبی پایین‌دست سد را به مخاطره بیندازد. در این مقاله، از مدل شبیه‌سازی حوزه­ی آبخیز SWAT برای ارزیابی اثرات اجرای بهترین راهکارهای مدیریتی در کاهش بار فسفر ورودی و کاهش تغذیه‌گرایی مخزن سد ستارخان در حوزه­ی آبخیز رودخانه­ی اهر‌چای در استان آذربایجان شرقی به همراه تامین نیاز آبی پایین‌دست با کمینه‌‌سازی هزینه‌های اجرایی استفاده شده است. بمنظور ارزیابی اثرات بهترین راهکارهای مدیریتی، سناریوهای گوناگون در قالب ترکیب گزینه‌های گوناگون در حوزه‌ی آبخیز تعریف شده است. میزان بار آلودگی فسفر کل ورودی به مخزن در سناریوهای گوناگون شبیه‌سازی شده و اثر این بار به وسیله­ی مدل چاپرا در مخزن سد تخمین زده می‌شود. بررسی تامین نیازهای پایین دست با توجه به رواناب ورودی شبیه‌سازی شده به مخزن از مدل قوانین محدود کننده برای بهره‌برداری مخزن، استفاده شده است. سناریوهای گوناگون توسعه داده شده با توجه به هزینه‌های اجرایی، اطمینان‌پذیری تامین نیاز آبی و شاخص غلظت فسفر کل در مخزن ارزیابی و رتبه‌بندی شده‌اند.