ارزیابی آسیب‏پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله نمونه موردی: شهر زنجان

author

محسن احدنژاد روشتی

Abstract:

چکیده وقوع مخاطرات طبیعی، از جمله زلزله، نه تنها باعث خسارت به زیرساختارهای کالبدی و فیزیکی در مناطق زلزله زده می شود، بلکه ساختارهای اجتماعی آن مناطق را هم تحت تاثیر قرار می‏دهد. بنابراین، ارزیابی آسیب‏پذیری شهرها در برابر این مخاطرات، تنها به عناصر کالبدی وفیزیکی آنها محدود نشده، در این راستا عناصر اجتماعی این شهرها را هم باید مطالعه و بررسی نمود. از آنجایی که مدیریت مخاطرات در برنامه‏ریزی شهری از اهمیت و جایگاه ویژه‏ای برای کاهش حجم آسیب ها و تلفات انسانی ناشی از مخاطرات طبیعی و انسانی برخوردار است‏، ارزیابی آسیب‏پذیری شهرها در برابر این مخاطرات از ابعاد مختلف، به عنوان یکی از عوامل تعیین‏کننده میزان خطر می‏تواند به کاهش خسارات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از وقوع چنین حوادثی منجر شود. با توجه به نقش مسلم عوامل اجتماعی در کاهش و افزایش آثار مخاطرات طبیعی، در این مقاله تاکید اصلی بر روی آسیب‏پذیری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد آسیب‏پذیری شهرها در برابر زلزله است، که این امر به دلیل نبود آمار و اطلاعات کافی و پیچیدگی‏های عوامل اجتماعی در مطالعات مربوط به آسیب‏پذیری شهرها در برابر مخاطرات طبیعی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، با در نظر گرفتن عواملی، همچون توزیع جمعیت در گروههای سنی مختلف و تراکم آن در مناطق مختلف شهری، کیفیت مسکن، اشتغال، سواد و تعداد معلولان و ... در قالب چهار شاخص جمعیت، مسکن، اقتصادی-اجتماعی و فاصله فیزیکی به کاربریهای مورد نیاز و پرخطر در هنگام بروز زلزله بررسی شده است. همچنین با به کارگیری روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای تعیین میزان اهمیت هر کدام از عوامل به کار رفته و با بهره گیری از امکانات تحلیلی و نمایشی سیستم اطلاعات جغرافیایی به ارزیابی آسیب‏پذیری اجتماعی شهر زنجان در برابر زلزله پرداخته و در نهایت، پهنه‏ها و مناطق آسیب‏پذیر شهر مشخص شده است. نتایج حاصل نشان می‏دهد که در حدود 32.6 درصد از مناطق شهر زنجان دارای آسیب‏پذیری زیاد و39.8 درصد دارای آسیب‏پذیری متوسط و تنها 27.5 درصد از آن دارای آسیب‏پذیری کم در برابر زلزله هستند. واژههای کلیدی: آسیب‏پذیری اجتماعی، زلزله، زنجان، سیستم اطلاعات جغرافیایی، فرایند تحلیل سلسله مراتبی

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

مدل‌سازی آسیب‌پذیری ساختمانی شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش فرایند تحلیل‌سلسله‌مراتبی در محیط سیستم‌اطلاعات‌جغرافیایی نمونه موردی: شهر زنجان

full text

ارزیابی و رتبه بندی آسیب پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله با مدل topsis و gis (نمونه موردی شهر یزد)

کاهش بحران و نیل به توسعۀ پایدار نیازمند شناخت و تبیین درست از ماهیت و ابعاد جوامع و مکان¬ها در برابر مخاطرات طبیعی(زلزله) دارد. از اینرو ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله در ابعاد مختلف می¬تواند نقش بسزایی در مدیریت و ارزیابی خطر پذیری ناشی از این پدیده طبیعی ایفا نماید. که پژوهش حاضر با ماهیت توسعه¬ای- کاربردی، روش توصیفی- تحلیلی، هدف ارزیابی و اولویت¬بندی میزان آسیب پذیری اجتما...

full text

ارزیابی آسیب‌پذیری اجتماعی – فیزیکی شهرها در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان آذربایجان غربی)

شهرهای امروزی در نقاط مختلف دنیا به دلایل متعدد ازجمله نوع مکان گزینی، توسعه فیزیکی نامناسب، عدم رعایت استانداردهای لازم همواره در معرض خطرات ناشی از بلایای طبیعی قرار دارند. یکی از این خطرات که بسیاری از شهرهای جهان ازجمله کشور ما را تهدید می‌کند، زمین‌لرزه است. ایران یکی از زلزله‌خیزترین کشورهای دنیا محسوب می‌شود و شهرهای آن در رابطه با این پدیده طبیعی خسارت‌های مالی و جانی زیادی را متحمل شده...

full text

ارزیابی آسیب پذیری کالبدی شهرها در برابر زلزله با استفاده ازgis (نمونه موردی: شهر خرمدره)

چکیده امروزه علی رغم پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی بشر هنوز جوانب مختلف پدیده های طبیعی مانند زلزله به طور کامل بر انسان ها شناخته نشده است. به این علت سکونت گاه های انسانی و به ویژه جوامع شهری همواره مورد تهدید این بلایای طبیعی بوده و در برابر آن آسیب پذیر می باشند. در این رابطه و با توجه به وضعیت کشور ایران که در یکی از زلزله خیزترین نقاط جهان قرار گرفته و به طور مداوم مواجه با پدیده زلزله می...

15 صفحه اول

ارزیابی آسیب‌پذیری اجتماعی- فیزیکی در برابر زلزله (نمونه موردی: شهرستان‌های استان اردبیل)

شناخت میزان آسیب‌پذیری نسبت به مخاطرات طبیعی و ریشه‌یابی علل تفاوت‌های اجتماعی فضایی آن، برای نیل به جامعه‌ای پایدار ضروری است. بر این اساس، شناخت مناسب از آسیب‌پذیری و الگوی اجتماعی- فضایی آن مبنای لازم را برای تدوین سیاست‌های مناسب کاهش آسیب‌پذیری و ارتقای تاب‌آوری فراهم می‌آورد. هدف این پژوهش ارزیابی و رتبه‌بندی میزان آسیب‌پذیری اجتماعی - فیزیکی شهرستان‌های استان اردبیل در برابر زلزله است. ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

مطالعات و پژوهش های شهری - منطقه ای

volume 2 issue 7

pages 71- 90

publication date 2011-01-21

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

واژههای کلیدی: آسیب‏پذیری اجتماعی زلزله زنجان سیستم اطلاعات جغرافیایی فرایند تحلیل سلسله مراتبی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com