ارزش ریزریخت‌شناسی صفات برگ و دانه گرده برای تفکیک گونه‌های جنس بلوط در جنگل‌های ایران

Authors

  • اصغر فلاح دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران
  • پریسا پناهی دانشجوی دکترای جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه مازندران
Abstract:

گونه‌های مختلف جنس بلوط سطوح وسیعی را در جنگلهای شمال، ارسباران و زاگرس می‌پوشانند. رده‌بندیهایی که تاکنون در داخل کشور در مورد جنس بلوط انجام شده فقط بر مبنای ویژگی‌های ریخت‌شناسی برگ و میوه بوده، اما با توجه به گوناگونی این صفات، ناجوربرگی و نیز تولید دورگ‌های احتمالی، اختلاف‌نظر در این زمینه زیاد است. امروزه در تمام نقاط دنیا سعی می‌شود که به‌کمک میکروسکوپ الکترونی از صفات ثابتی مانند ویژگی‌های ریزریخت‌شناسی برگ و دانه گرده برای شناسایی و تفکیک دقیق‌تر گونه‌های این جنس استفاده شود. در این پژوهش برای اولین بار در ایران ارزش ریزریخت‌شناسی صفات برگ (شامل نوع کرک، تعداد بازوهای کرک و طول آنها، نوع موم سطح برگ، نوع و شکل روزنه) و دانه گرده (شامل شکل دانه گرده و نوع تزئینات سطح آن) 6 گونه بلوط بومی جنگلهای ایران شامل بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.Mey. subsp. castaneifolia)، اوری (Q. macrantheraFisch. and C.A.Mey. ex Hohen.)، سفیدمازو (Q. petraea L. ex Liebl.subsp. iberica (Steven) Krassiln.)، وی‌ول (Q. libani Oliv.)، مازودار (Q. infectoria Oliv.subsp. boissieri (Reut.) O.Schwarz) و برودار (Q. brantii Lindl. subsp. brantii var. brantii Zohary) که مورد قبول تمام گیاه‌شناسان و جنگلبانان می‌باشند، ارزیابی شده است. پس از نمونه‌گیری از پایه‌های طبیعی و نیز نمونه‌های هرباریومی،‏ آماده‌سازی‏ نمونه‌های برگ و گرده انجام شد و سپس با استفاده از میکروسکوپ الکترونی و نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. در مجموع 5 نوع کرک، 2 نوع موم، 4 نوع شکل گرده، 4 نوع الگوی ساختاری سطح پوسته، 4 نوع الگوی تزئیناتی و 3 نوع ریزتزئینات گرده در گونه‌های مورد مطالعه شناسایی شد. براساس نتایج بدست آمده در دو گونه اوری و سفیدمازو نوع کرک، تعداد بازو، طول بازو، شکل و تزئینات دانه گرده و در گونه مازودار شکل، تزئینات دانه گرده و پوشش کامل حاشیه روزنه توسط موم و در گونه‌های بلندمازو، وی‌ول و برودار نیز نوع کرک، شکل و تزئینات دانه گرده صفات کلیدی و تعیین‌کننده می‌باشند؛ بنابراین ارزش تاکسونومیکی صفات مورد بررسی در این جنس تأیید شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزش ریزریخت شناسی صفات برگ و دانه گرده برای تفکیک گونه های جنس بلوط در جنگل های ایران

گونه های مختلف جنس بلوط سطوح وسیعی را در جنگلهای شمال، ارسباران و زاگرس می پوشانند. رده بندیهایی که تاکنون در داخل کشور در مورد جنس بلوط انجام شده فقط بر مبنای ویژگی های ریخت شناسی برگ و میوه بوده، اما با توجه به گوناگونی این صفات، ناجوربرگی و نیز تولید دورگ های احتمالی، اختلاف نظر در این زمینه زیاد است. امروزه در تمام نقاط دنیا سعی می شود که به کمک میکروسکوپ الکترونی از صفات ثابتی مانند ویژگی ...

full text

مطالعه دانه گرده جنس Tetrataenium در ایران

مورفولوژی دانه گرده دو گونه Tetrataenium lasiopetalumوT. nephrophyllum بوسیله میکروسکوپهای الکترونی و نوری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که دانه گرده این جنس تیپ عمومی خانواده چتریان (Stenopalynous) را نشان می‌دهد. در دو گونه مطالعه شده دانه گرده سه شیار ـ روزنی و از نظر شکل کلی استوانه‌ای- مستطیلی می باشد که در جهت محور قطبی طویل شده است. آراستار اگزین از نوع چین خورده بود. بن...

full text

مطالعه دانه گرده جنس .Diplotaenia Boiss در ایران

مورفولوژی دانه گرده جنس Diplotaenia بوسیله میکروسکوپهای الکترونی و نوری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که این جنس تیپ عمومی خانواده چتریان را نشان می‌دهد. دانه گرده این جنس از نظر مورفولوژیکی دارای صفات سه شیار-روزنی، قطور شدن دیواره در اطراف منفذها و از نظر شکل کلی استوانه‌ای مستطیلی که در جهت محور قطبی طویل شده هستند (prolate). تزئینات سطحی از نوع rugulate  است. بنابر این دو گ...

full text

مطالعه ساختار دانه گرده جنس (Artemisia L. (Asteraceae در ایران

ریخت شناسی دانه گرده 26 گونه از جنس .Artemisia L (درمنه) از 33 گونه درمنه ای که در ایران می رویند با استفاده از میکروسکوپ نوری(LM) و میکروسکوپ الکترونی (SEM) بررسی شد. بر اساس مطالعات تزئینات اگزین بوسیله میکروسکوپ الکترونی اسکنینگ، دو تیپ دانه گرده تشخیص داده می شود: در نوع I سطح اگزین دارای خارچه های نوک تیز ومتراکم است و در نوع II سطح اگزین دارای تراکم کمی از خارچه ها می باشد. تصاویر تمام گو...

full text

مطالعه ریخت شناسی دانه گرده جنس لاله در ایران

  گیاهان جنس لاله ( Tulipa ) متعلق به تیره Liliaceae در مناطق معتدله و نواحی نیمه گرمسیری جهان پراکنش دارند. این جنس در حدود 100 گونه دارد که 19 گونه آن از ایران گزارش شده است. با توجه به اینکه شناسایی و تعیین جایگاه و قرابت بین گونه­های این جنس با استفاده از صفات ریخت شناسی با پیچیدگی­هایی همراه است، لذا در این بررسی دانه گرده 15 گونه متعلق به 21 جمعیت از دو زیر جنس Eriostemones و Tulipa از من...

full text

مطالعه دانه گرده جنس Rosa L. (Rosaceae) در ایران

در این مطالعه دانه گرده 13 گونه از جنس Rosa متعلق به دو زیر جنس Rosa و Hulthemia و یک دورگه با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس شکل دانه گرده، در 11 تاکسون شکل Subprolate و به ندرت Prolate, Prolate- spheroidal مشاهده شد. دانه­های گرده سه شیار منفذی و ساختار دریچه شامل 3 ectocolpi و3 endopores است. endopores معمولا در بخش میانی ectocolpi  قرار گرفته‌اند. مشابه ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 19  issue 1

pages  179- 163

publication date 2011-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023