ارزشیابی جایگاه مهارتهای تفکر انتقادی در برنامه‌ درسی ریاضیات دوره متوسطه مدارس عادی و تیزهوش

هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزشیابی جایگاه مهارت‌های تفکر انتقادی در برنامه­ درسی ریاضیات مدارس متوسطه عادی و تیزهوشان بود. روش تحقیق توصیفی و از نوع زمینه­یابی بود. برای این منظور، نمونه مورد بررسی شامل 71 معلم ریاضی،  360دانش‌آموز مقطع متوسطه اول ناحیه دو شیراز، سه کتاب درسی ریاضی و سه کتاب کمک درسی ریاضی، سوالات امتحان پایانی ریاضی همین مقطع به همراه سئوالات ریاضی آزمون تیمز بود. جهت سنجش میزان مهارت‌های تفکر انتقادی دانش‌آموزان و معلمان ریاضی از مقیاس مهارت‌های تفکر انتقادی کالیفرنیا (Cctst) که شامل پنج مولفه (تحلیل، استنباط، تفسیر، استدلال استقرایی و استدلال قیاسی) می­باشد استفاده شد. همچنین کتاب‌های درسی و کمک درسی ریاضی، سوالات امتحان پایانی ریاضی دوره متوسطه و سئوالات ریاضی آزمون تیمز  با روش تحلیل محتوای کمّی بر اساس مولفه های مقیاس مهارت تفکر انتقادی کالیفرنیا مورد سنجش قرار گرفتند. روش تحلیل آماری شامل آزمون خی دو، آزمون تی برای گروه­­های مستقل و آزمون تی تک ­نمونه­ای بود.  یافته­ها نشان دادند که مهارت­های تفکر انتقادی سهم معناداری در آزمون تیمز دارند. همچنین نتایج تحلیل محتوا نشان داد که در کتب درسی و کمک درسی ریاضی، بیشترین سهم مربوط به مولفه تحلیل و کمترین سهم مربوط به مولفه­های استدلال استقرایی و ارزشیابی بود. از طرفی، یافته­ها نشان دادند که بین سوالات امتحانی درس ریاضی مدارس عادی و تیزهوش تفاوت معناداری در مهارتهای تفکر انتقادی وجود نداشت. از سویی دیگر، میزان مهارتهای تفکر انتقادی دانش­آموزان و معلمان بر اساس معیار حد مطلوب، ضعیف ارزیابی شد.