ارتقا ارزیابی اثرات توسعه با ماتریس ریاضی (مطالعه موردی: منطقه نمونه گردشگری شاندیز- استان خراسان رضوی)

زمینه و هدف: برنامه­ریزی و توسعه طرح­های گردشگری، بدون توجه به ابعاد محیط­زیستی و گستردگی سطح توسعه می­تواند پیامدهای غیر قابل بازگشت و جبرانی بر جای گذارد. ارزیابی اثرات محیط­زیستی می­تواند بسیاری از این پیامدها را قبل از اجرای پروژه پیش­بینی و برای آن­ها اقدامات اصلاحی و بهسازی ارائه نماید. روش بررسی: روش ماتریس به دلیل سادگی، کارآمدی و جامعیت متداول­ترین روش­ ارزیابی اثرات شناخته شده­است. در این راستا، یک روش برای رسیدن به ارزیابی مطلوب اثرات، بهبود ماتریس­هاست و ماتریس ریاضی بازدهی و دقت روش ماتریس را افزایش می­دهد. یافته­ها: ماتریس ریاضی، با معیارهای شدت، وسعت، محدوده­ی زمانی، هم­بیشی، اثرات تجمعی، اختلاف­نظر، جبران و معناداری اثر در ستون­ها و عوامل محیط­زیستی در ردیف­ها طراحی شد. عوامل محیط­زیستی در ارتباط با هر یک از فعالیت­های پروژه دو به دو مقایسه و با دامنه اعداد 1± تا 9± ارزش­گذاری گردید. سپس، با جمع جبری معناداری اثرات، عدد نهایی کل اثرات مشخص و تعداد ارزش­های مثبت و منفی با توجه به قرار گرفتن در محدوده اثر معناداری کم تا زیاد تعیین شد. بحث و نتیجه­گیری: ماتریس ریاضی با لحاظ کردن آثار سایر پروژه­های توسعه در منطقه با معیار تجمعی و معیار هم­بیشی، استفاده از نظر کارشناسان و تصمیم­گیرندگان با معیار اختلاف نظر و در نظر گرفتن اقدامات کاهشی، اصلاحی و بهسازی اثر با معیار جبران نتایج را به واقعیت نزدیک و منطقی­تر می­کند.