ارتباط ذخیرۀ کربن گونۀ Astragalus brachyanus با صفات گیاهی، خصوصیات رویشگاهی و مدیریت مرتع (راژان، آذربایجان ‌‌غربی)

Authors

  • اسماعیل شیدای کرکج استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
  • جواد معتمدی دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
  • شکوفه ابراهیمی دانش آموختۀ کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکدۀ منابع‌‌طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
Abstract:

برآورد ذخیرۀ‌ ‌کربن، یکی از ملزومات اساسی به‌‌منظور ارزش­گذاری خدمات اکوسیستم‌‌های مرتعی و ارزیابی اقتصادی ذخیرۀ کربن، در عملیات اصلاح مراتع است. عملکرد گیاهان در مقدار ذخیرۀ کربن، تابعی از ویژگی‌‌های گیاهی، عوامل محیطی و مدیریتی است.از این­رو، ارتباط ذخیرۀ کربن سالانۀ گونۀ Astragalus brachyanus (گون درختچه‌‌ای) با صفات گیاهی، خصوصیات رویشگاهی و مدیریت مرتع، در مراتع کوهستانی راژان، بررسی شد. پنج مکان که گونۀ مذکور در آن پراکنش دارد و از نظر خصوصیات فیزیکی با یکدیگر تفاوت داشتند، انتخاب و بر مبنای نوع مدیریت (قرق یا غیر قرق؛ شدت چرای شدید، متوسط و کم) و جهت جغرافیایی، کُد بندی شدند. در هر مکان، از پوشش گیاهی در داخل 30 پلات 2*2 متر مربعی که با فاصلۀ 10 متر از یکدیگر در امتداد شش ترانسکت‌‌ 50 متری مستقر شدند، اندازه‌‌گیری شد. در هر مکان، 15 پایۀ گیاهی A.brachyanus با ابعاد متنوع، انتخاب و ضمن اندازه‌‌گیری ویژگی‌های مشخصات ظاهری، رشد سال جاری آن­ها جهت برآورد ذخیرۀ سالانۀ کربن، قطع گردید. نمونه‌‌ها جهت برآورد ضریب تبدیل کربن، به آزمایشگاه منتقل شد. از هر مکان، سه نمونه مرکب خاک نیز برداشت شد. عوامل توپوگرافی (شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) و مدیریتی (شدت چرا در واحدهای مطالعاتی) نیز در هر مکان، ثبت‌ گردید. به‌‌منظور بررسی ارتباط ذخیرۀ کربن سالانه در بیوماس هوایی با عوامل محیطی و مدیریتی،از رگرسیون حداقل مربعات جزئی استفاده گردید. بر مبنای نتایج، مقدار ذخیرۀ کربن گونۀ A.brachyanusدر تیمارهای مختلف، با یکدیگر تفاوت معنی‌دار داشتند. ذخیرۀ کربن سالانۀ بیوماس هوایی، با قطر تاج، تعداد جست و ارتفاع پایۀ گیاهی، ارتباط مستقیم و با نوع مدیریت (شدت چرا)، ارتباط معکوس دارد. بدین معنا که با افزایش قطر تاج، تعداد جست و ارتفاع پایۀ گیاهی، توان ذخیرۀ کربن سالانه، افزایش و با افزایش شدت چرا، توان ذخیرۀ کربن آن، به شدت کاهش می‌یابد. با توجه به اثر منفی چرای دام بر مقدار ذخیرۀ کربن، مدیریت چرای بهینه به‌‌‌منظور حداکثر سازی ذخیرۀ کربن، ضرورت می‌‌یابد. همچنین به‌‌منظور فراهم کردن زمینۀ افزایش ذخیرۀ کربن گونۀ A.brachyanus، توجه به افزایش مشخصه‌‌های گیاهی در پروژه‌‌های توسعه و گسترش پوشش گیاهی و پروژه‌‌های اصلاح مراتع، ضرورت می‌‌یابد. در این راستا، عملیات پرورشی گون درختچه‌‌ای، باید در جهت افزایش صفات گیاهی و در نتیجه افزایش سطوح فتوسنتز کننده، صورت گیرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر عوامل توپوگرافی در پتانسیل ذخیرۀ کربن دو گونۀ Astragalus gossypinus و Astragalus parrowianus (مطالعۀ موردی: مراتع کوهستانی استان کرمانشاه)

با توجه به توان مناسب ذخیرۀ کربن در بافت‌های گیاهی، به‌دلیل افزایش غلظت گاز دی‌اکسید کربن در جو در دهه‌های اخیر به این راهکار توجه جدی شده است. بدین منظور، قابلیت ذخیرۀ کربن دو گونۀ Astragalus gossypinus و Astragalus parrowianus در بخشی از مراتع کوهستانی استان کرمانشاه بررسی شد. محدودۀ مورد مطالعه براساس نقشۀ توپوگرافی و پیمایش صحرایی مشخص شد و واحدهای همگن براساس چهار جهت اصلی و پنج طبقۀ ارتفا...

full text

تأثیر مدیریت مرتع در میزان ترسیب کربن گونۀ گون کوهی (Astragalus peristerus) در مراتع فشم استان تهران

عامل اصلی دمای کرۀ زمین، دی‌اکسیدکربن است. بنابراین، به منظور کاهش دی‌اکسیدکربن اتمسفری و ایجاد تعادل در محتوای گازهای گلخانه‌ای، کربن اتمسفر باید جذب و در فرم‌های متعدد ترسیب شود. مراتع می‌توانند از این نظر حائز اهمیت ‌‌باشند. تحقیق حاضر به بررسی اثر مدیریت چرا و قرق در ترسیب کربن گون کوهی (Astragalus peristerus)، به‌‌‌منزلۀ یکی از گونه‌‌های غالب موجود در منطقۀ فشم می‌‌پردازد. در این پژوهش که ...

full text

تأثیر عوامل توپوگرافی در پتانسیل ذخیرۀ کربن دو گونۀ astragalus gossypinus و astragalus parrowianus (مطالعۀ موردی: مراتع کوهستانی استان کرمانشاه)

با توجه به توان مناسب ذخیرۀ کربن در بافت های گیاهی، به دلیل افزایش غلظت گاز دی اکسید کربن در جو در دهه های اخیر به این راهکار توجه جدی شده است. بدین منظور، قابلیت ذخیرۀ کربن دو گونۀ astragalus gossypinus و astragalus parrowianus در بخشی از مراتع کوهستانی استان کرمانشاه بررسی شد. محدودۀ مورد مطالعه براساس نقشۀ توپوگرافی و پیمایش صحرایی مشخص شد و واحدهای همگن براساس چهار جهت اصلی و پنج طبقۀ ارتفا...

full text

تأثیر مدیریت مرتع در میزان ترسیب کربن گونۀ گون کوهی (astragalus peristerus) در مراتع فشم استان تهران

عامل اصلی دمای کرۀ زمین، دی اکسیدکربن است. بنابراین، به منظور کاهش دی اکسیدکربن اتمسفری و ایجاد تعادل در محتوای گازهای گلخانه ای، کربن اتمسفر باید جذب و در فرم های متعدد ترسیب شود. مراتع می توانند از این نظر حائز اهمیت باشند. تحقیق حاضر به بررسی اثر مدیریت چرا و قرق در ترسیب کربن گون کوهی (astragalus peristerus)، به منزلۀ یکی از گونه های غالب موجود در منطقۀ فشم می پردازد. در این پژوهش که در قال...

full text

مقایسۀ روش‎های فاصله‎ای برآورد تراکم دو گونۀ Astragalus verus Olivier و Astragalus albispinus Sirj. & Bornm. (مطالعۀ موردی: مرتع مرجن بروجن)

تراکم مهم­ترین شاخص‌ ارزیابی تغییر جمعیت­ گیاهی بوده که روش‌های مختلفی برای اندازه­گیری آن توسعه یافته که ارزیابی دقت هر روش‌ حائز اهمیت زیادی است. برای ارزیابی روش‌های فاصله‌ای اندازه‌گیری تراکم گونه‌های Astragalus verusو  Astragalus albispinusدر مراتع استپی مرجنِ بروجن، مساحتی 32000 مترمربعی به هشت قطعه 4000 مترمربعی تقسیم و نمونه‌برداری شد. در هر قطعه، با شمارش پایه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 73  issue 2

pages  423- 438

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023