ارائه مدل جامع برنامه‌ریزی سناریویی با رویکرد پیش‌نگری

برنامه‌ریزی سناریویی، ابزاری برای مواجهه با عدم‌قطعیت‌های محیطی است و از دهه 1950 تاکنون، روش‌های علمی متعددی در دسته‌بندی‌های مختلف از جمله گذشته‌نگری، پیش‌نگری و پس‌نگری، کیفی و کمّی، قیاسی و استقرایی، غیرمشارکتی و مشارکتی، اکتشافی و هنجاری و غیره برای آن ارائه شده است. تعدد و تنوع روش­ها، کاربران این ابزار را عملاً دچار سردرگمی در انتخاب روش مناسب و پیاده‌سازی آن نموده است. پژوهشگر با مدنظر قرار دادن دسته‌بندی اول، به دلیل رایج بودن مدل‌های برنامه‌ریزی سناریویی پیش‌نگری در این دسته‌بندی و عدم انجام مطالعه‌ای که به ارائه مدل جامع در این خصوص پرداخته باشد، با غور علمی در 10 روش پیش‌نگری به عنوان جامعه هدف پژوهش، تلاش نمود، با ارائه مدلی جامع، از تکثر و سردرگمی در این حوزه بکاهد. اهمیت این پژوهش، افزایش سهولت در فهم و اجرای مراحل، بالا رفتن کیفیت و قابلیت اطمینان نتایج و کاهش دغدغه کارشناسان برای انتخاب مدل مناسب برنامه‌ریزی سناریویی پیش‌نگری است. نپرداختن به این مساله، موجب افزایش خطاهای کاربران در انتخاب مدل مناسب و تطویل یا ساده‌انگاری بیش از حد در انجام پروژه‌های برنامه‌ریزی سناریویی پیش‌نگری خواهد بود. روش‌شناسی پژوهش مبتنی بر پارادایم ساخت‌گرایی، جهت‌گیری توسعه‌ای، از نوع کیفی و روش آن، توصیفی و موردی‌زمینه‌ای است که با استفاده از روش فراتلفیق انجام شد. برای آزمون مدل، تعدادی از متخصصین با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند قضاوتی انتخاب و با استفاده از ابزار دلفی، تا حصول اشباع نظری، مصاحبه‌ها ادامه یافت. مدل نهایی پژوهش در قالب دو فاز کلی، چهار مرحله اصلی و چهارده گام فرعی ارائه شد.