اثر کشت تاخیری بر عملکرد دانه و برخی صفات زراعی ژنوتیپ‌های گندم

به منظور ارزیابی ژنوتیپ‌های مختلف گندم دوروم و نان نسبت به کشت تاخیری این تحقیق در ایستگاه خرم‌آباد طی دو سال زراعی 89-1387 انجام شد. دو تاریخ کاشت شامل تاریخ کا شت مطلوب (20 آبان) و تاریخ کا شت تاخیری (20 آذر) به عنوان فاکتور اصلی و 16 ژنوتیپ پیشرفته گندم نان و دوروم به عنوان فاکتور فرعی با استفاده از آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر سال، اثر متقابل سال × تاریخ کاشت و سال × ژنوتیپ برای برخی صفات و اثر تاریخ کاشت و ژنوتیپ برای اکثر صفات معنی‌دار بود. تاریخ کاشت تاخیری سبب کاهش تعداد دانه در متر مربع‌، تعداد سنبله در متر مربع، ارتفاع بوته، روز از کاشت تا ظهور سنبله‌‌، رسیدگی فیزیولوژی و عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها گردید. تاخیر در کاشت عملکرد دانه را حدود 29 کیلوگرم در هکتار به ازای هر روز کاهش داد. رقم گندم دوروم دنا و لاین‌های امید‌بخش گندم نان S-83-3 ، S-83-4 و S-84-14 به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 6148، 6412، 6679 و 6036 کیلو‌گرم در هکتار برای کاشت در تاریخ کاشت مطلوب و تاخیری مناسب بودند. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین عملکرد دانه و برخی صفات مشاهده گردید، ولی حداکثر همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد دانه در مترمربع (r = 0.70**) بود. اگر چه بین میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم دوروم و گندم نان تفاوت معنی‌داری نبود، ولی درصد تغییرات عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم دوروم در کاشت تأخیری کمتر بود.