اثر مس نیترات بر برخی شاخص‌های خون بچه‌تاسماهی شیپ (Acipenser nudiventris)

به­منظور تعیین سمیت حاد فلز سنگین مس بر برخی شاخص­های خون تاسماهی شیپ، 120 قطعه ماهی در مجاورت غلظت­های صفر(شاهد)، 1 ، 5 و 10 میلی­گرم در لیتر نیترات مس (Cu(NO3)2) قرار گرفتند. در غلظت­های 5 و 10 میلی­گرم در لیتر همه ماهی­ها بعد از 24 ساعت تلف شدند و فقط در گروه شاهد و تیمار 1 میلی­گرم در لیتر همه ماهی­ها تا 96 ساعت زنده ماندند. نتایج نشان داد که سطوح هموگلوبین (Hb) با افزایش غلظت مس و با گذشت زمان به­طور معنی­داری افزایش یافت                (05/0 > P). تعداد گلبول­های قرمز (RBC) در غلظت­های 5 و 10 میلی­گرم در لیتر در 24 ساعت کاهش معنی­داری نشان داد (05/0 > P). درصد هماتوکریت (Hct) از 4/3 ± 33/22 درصد در تیمار شاهد به 4/4 ± 45 درصد در غلظت 10 میلی­گرم در لیتر مس در 24 ساعت افزایش یافت (05/0 > P). تعداد گلبول­های سفید (WBC) کاهش معنی­داری نسبت به گروه شاهد داشت (05/0 > P). حجم متوسط گلبول قرمز (MCV) از 3/5 ± 6/148 فمتولیتر در گروه شاهد به 1 ± 274 فمتولیتر در غلظت 10 میلی­گرم در لیتر در 24 ساعت رسید (05/0 > P).میانگین هموگلوبین ذره­ای (MCH) در گروه شاهد 20 ± 8/31 گرم در دسی­لیتر بود و به 30 ± 4/50 گرم در دسی­لیتر در تیمار 10 میلی­گرم در لیتر در زمان 24 ساعت رسید (05/0 > P). میانگین غلظت هموگلوبین ذره­ای (MCHC) به بیشترین میزان(9/4 ± 03/50 پیکوگرم) در تیمار 1 میلی­گرم در لیتر در زمان 96 ساعت رسید. تعداد لنفوسیت­ها از 1 ± 66/62 درصد در گروه شاهد به 2/1 ± 70 درصد در تیمار 5 میلی­گرم در لیتر در زمان 24 ساعت کاهش در غلظت 1 میلی­گرم در لیتر به­طور معنی­داری افزایش (5/2 ± 82 درصد) در زمان 48 ساعت داشت (05/0 > P). تعداد مونوسیت­ها از 5/1 ± 66/3 درصد در گروه شاهد به کمترین میزان (5/0 ± 66/0 درصد) در تیمار 1 میلی­گرم در لیتر رسید (05/0 > P). از نتایج تحقیق انجام شده می­توان دریافت که گرچه مس یک فلز ضروری برای انجام بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی است؛ ولی غلظت بیش از حد مجاز آن اثرات سمی شدیدی بر بچه­ماهی شیپ نشان داد.