اثر زمان کاشت بر ساختمان برگ پرچم و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های برنج در خوزستان

این پژوهش به منظور بررسی اثر زمان کاشت بر ریخت شناسی برگ پرچم (تعداد روزنه‌ها در واحد سطح، سطح و قطر روزنه‌ها، سطح دستجات آوند‌ی بزرگ، کوچک، چوب و آبکش) در ژنوتیپ‌های برنج و در شرایط اقلیمی خوزستان به مدت یک سال (89-1388) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور - اهواز به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی زمان کاشت در سه سطح (25 اسفند، 25 فروردین و 5 خرداد) و عامل فرعی شامل ژنوتیپ‌های برنج؛ گرده زنجان و سه رقم محلی هویزه، حمر و گرده رامهرمز (متحمل به گرما)، چهار ژنوتیپ خارجی (دلار، N22، CR547-1-2-3 و IR1567-228-3-3) و دو لاین 7 و 13 بودند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ‌های حمر در زمان کاشت 5 خرداد و IR1567-228-3-3 در زمان کاشت 25 اسفند به ترتیب با 1366 و 786 تعداد دارای بیشترین و کمترین تعداد روزنه در واحد سطح (میلی‌متر مربع) بودند. بیشترین و کمترین قطر و سطح روزنه به ترتیب مربوط به ژنوتیپ N22 در زمان کاشت 5 خرداد (قطر3/30 میکرومتر و سطح 5/484 میکرومتر مربع) و ژنوتیپ گرده رامهرمز در زمان کاشت 25 فروردین (قطر6/13 میکرومتر و سطح 9/97 میکرومتر مربع) بود. بیشترین سطح دستجات آوندی بزرگ مربوط به لاین 13 در زمان کاشت دوم با 5/13484 میکرومتر مربع و کمترین سطح مربوط به ژنوتیپ دلار با 6/5267 میکرومتر مربع در زمان کاشت سوم بود. بیشترین و کمترین سطح دستجات آوندی کوچک نیز به ترتیب مربوط به ژنوتیپ هویزه در زمان کاشت 25 اسفند (5/2011 میکرومتر مربع) و ژنوتیپ دلار در زمان کاشت 25 فروردین (2/321 میکرومتر مربع) بود. بالاترین مقدار عملکرد دانه از ژنوتیپ IR1567-228-3-3 (7/2089 کیلوگرم در هکتار) در کشت زمستانه و از ژنوتیپ‌های هویزه (1/4898 کیلوگرم در هکتار) و حمر (4/4804 کیلوگرم در هکتار) در کشت بهاره بدست آمد.